ارزيابي توان اكولوژيك اراضي جهت توسعه صنايع با استفاده از سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي و فرآيند تحليل سلسله مراتبي (مطالعه موردي: استان آذربايجان شرقي)

Ecological capability assessment for industrial development by using GIS and Analytic Hierarchy Process (Case study: East Azerbaijan province)

توسعه صنايع و توجه به مسايل زيست محيطي محتمل، همچنين استفاده بهينه و پايدار از همه امكانات پهنه سرزمين در راستاي مكانيابي بهينه با توجه به توان اكولوژيكي منطقه يكي از موضوعات مهمي است كه در سال هاي اخير مورد توجه بخش مديريت محيط زيست قرار گرفته است. اين تحقيق سعي دارد تا با ارزيابي توان منطقه و پهنه بندي مناسب كاربري صنعت در جهت برنامه ريزي و ايجاد تعادل و توازن منطقه اي با توجه به قابليت ها و شرايط زيست محيطي به مكانيابي مناسب كاربري صنعتي بپردازد. پس از تعيين پارامترهاي اكولوژيكي لازم جهت آناليز، نسبت به كمي‌سازي معيارهاي كيفي و وزن دهي اين فاكتورها، از روش مقايسه زوجي (AHP) استفاده گرديد. 15 لايه اطلاعاتي (بافت خاك، فرسايش خاك، عمق خاك، اقليم، شيب، جهت شيب، ارتفاع، سنگ مادر، چاه ها، مخازن انتقال آب، رودخانه-ها، گسل، تراكم پوشش گياهي، مناطق حفاظت شده، كاربري اراضي) در محيط Arc®GIS رويهم گذاري گرديد. نتايج مطالعه نشان داد كه استان آذربايجان شرقي براي توسعه صنعتي داراي محدوديت هاي نسبي بوده و استعداد توسعه صنعتي درجه يك را ندارد و اين در حاليست كه 21 درصد يعني 9843 كيلومتر مربع از استان پتانسيل توسعه صنعت طبقه دو را دارا مي باشد و بقيه بخش هاي استان يعني 79% استان داراي محدوديت هاي اكولوژيكي و فيزيوگرافيكي مي باشد.

Industrial development, the possible environmental issues, sustainable and efficient use of land areaʹs all facilities, in order to be optimal to locate and the ecological potential within the region is one of the important issues that has been attention to the environment management. Therefore, present study attempts to suitable zoning for industrial developing according to the features and environmental conditions in order to regional planning balance and building the capabilities and environmental conditions. In this study, the weighting factors with using the paired comparison (AHP) after determination the ecological parameters that required during the analysis were done. Then at first stage of research, 15 information layers) soil texture, soil erosion, soil depth, climate, slope, aspect, elevation, mother rock, wells, reservoirs of water transfers, rivers, Fault, vegetation density, protected areas, land use) overlaying in GIS bases, on the other hand, protected areas and current land use throughout the study region were removed. The results showed that the East Azerbaijan has relative limits to industrial development and hasnʹt talent level 1 to industrial developing, while 21 percent include 9843 square kilometers of the province has the potential to develop category 2 and in the rest of province, 79% of the region, existent ecological and physiographical restrictions that should be considered in province planning.