تحول «داغ‏ديدن» از فعل ساده به مركب

Transformation of the Persian Verb “Dāq Dīdan”

امروزه، اصطلاح «داغ‏ديدن» به‏معني مصيبت‏ديدن و درباره مرگ عزيزان، به‏ويژه فرزند به‏كار مي رود. با توجه به شواهدي از متون ادبي و تاريخي مانند تاريخ بيهقي (قرن پنجم) و تاريخ‏الوزراي ابو‏الرجاي قمي (قرن ششم)، به‏نظر مي رسد اين تركيب در گذشته، به‏معني ديدنِِ داغ بوده است؛ به عبارت دقيق‏تر، در گذشته، «داغ‏ديدن» فعل ساده بوده و «داغ»، مفعول فعل «ديدن» به‏شمار مي‏رفته است. از قرن يازدهم هجري به‏بعد، «داغ‏ديدن» به‏معني مصيبت‏ديدن و مرگ عزيزان، در شعر شاعراني مانند صايب و ديگران، زياد به‏كار رفته است.

Abstract The compound verb “d?q d?dan” (literally comprised of two words d?q meaning noun “brand” or adjective “very hot” with reference to water and metal, and d?dan meaning “to see”) in the present Persian language means “to be afflicted with or suffer from calamity or a tragic event” and it specially implies the bereavement of loved ones. According to some literary and historical sources such as T?r?kh-e bayhaq? and T?r?kh al-wuzar? of abu’l-raj? qum?, the given compound in the past meant “to see the brand”. More specifically, “d?q d?dan” was a simple verb with “d?q” being the object of the verb “d?dan”. It was from the eleventh century onwards that the meaning of this verb changed into its present and currently used signification.