بررسي كاني سازي و منشا مس چينه سان در منطقه چشمه كنان تسوج، استان آذربايجان شرقي

Investigation on mineralization and genesis of stratiform copper in Cheshmeh-Konan area of Tasuj, East-Azarbaijan province

منطقه چشمه كنان، در 15 كيلومتري شمال‌غرب تسوج، استان آذربايجان شرقي واقع مي باشد. مهمترين واحدهاي سنگي اين منطقه، ماسه سنگهاي قرمز، ماسه سنگهاي سبز- خاكستري، شيل و مارن (ميوسن) هستند. براساس شواهد صحرايي و بررسيهاي سنگ نگاري، رسوبات ميزبان در يك محيط مجاور جزر و مدي كه با محيط سبخايي همراه بوده، ته نشست شده اند. كاني‌سازي مس در اين منطقه به‌صورت چينه سان در ماسه سنگهاي درشت‌دانه سبز- خاكستري احيايي رخ داده و شامل كانيهايي نظير كالكوسيت، كووليت، بورنيت، كالكوپيريت، مالاكيت و آزوريت مي شود. با توجه به يافته هاي به‌دست آمده، كنترل كاني سازي در اين منطقه در ارتباط با رخساره رسوبي ماسه سنگي و تمركز مواد ارگانيكي است. تلفيق نتايج حاصل از بررسيهاي صحرايي، سنگ نگاري و كانه نگاري نشان‌دهنده آن است كه عواملي چون دسترسي به ليگاندهاي كلريدي، حضور مقادير بالاي تمركزات مواد ارگانيكي، فرآيندهاي دياژنتيك، عملكرد مارن ها و شيل ها به عنوان سد زمين شيميايي و وجود سيستم هاي گسلي، نقش اصلي را در رخداد كاني‌سازي مس در منطقه چشمه كنان ايفا نموده اند. نتايج به‌دست‌آمده، گوياي آن است كه كاني سازي مس در اين منطقه شباهت زيادي به كانسارهاي مس رسوبي تيپ طبقات قرمز دارد.

Cheshmeh-Konan area is located ~15 km northwest of Tasuj, East-Azarbaidjan province. The most important lithologic units of the area are red sandstones, green-gray sandstones, shale, and marl (Miocene). Based on field evidence and petrographical investigations, the host sediments were deposited in a peritidal setting associated with a sabkha-type environment. Copper mineralization in the area occurred as stratiform within the green-gray coarse-grained sandstones and includes minerals such as chalcocite, covellite, bornite, chalcopyrite, malachite, and azurite. Considering the obtained results, control of the mineralization in the area is in relation to sandstone sedimentary facies and concentration of organic matters. Combination of the obtained results from field, petrographical and mineralographical investigations indicate that factors such as accessibility to chloride ligands, presence of high quantities of organic matters, diagenetic processes, function of marls and shales as geochemical barriers, and the existence of fault systems have played a major role in copper mineralization at Chesmeh-Konan area. The obtained results show that copper mineralization in the area is mostly similar to Red Bed type sedimentary copper deposits.