شبيه سازي مراحل نمو دو رقم گندم زمستانه بر اساس درجه حرارت و طول روز

Modeling of developmental stages of winter wheat varieties based on temperature and day length

به منظور تعيين مدل هاي تخمين مراحل نمو دو رقم گندم به نام هاي اميد و بزوستايا از نتايج آزمايشات به نژادي گندم ايستگاه هاي مراكز تحقيقات كشاورزي كشور طي سال هاي 1361 تا 1373 استفاده گرديد. براي تخمين سرعت نمو طي مراحل سبز شدن، ساقه دهي، سنبله دهي و رسيدگي، عكس طول هر مرحله به عنوان متغير تابع و متغيرهاي حرارتي، طول روز و حاصل ضرب متغيرهاي حرارتي با متغيرهاي طول روز به عنوان متغير مستقل در رگرسيون مرحلهاي مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله اي از رگرسيون به عنوان مدل مناسب انتخاب گرديد كه ضريب رگرسيون و ضريب تشخيص آخرين جز آن حداقل در سطح احتمال 10 درصد معني دار بوده و حداكثر ضريب تشخيص كل را داشته باشد. براي ارزيابي دقت و حساسيت مدل ها، از نتايج به نژادي گندم در ايستگاه هاي اصفهان و اروميه استفاده به عمل آمد. بر اساس نسبت قدر مطلق حداكثر ميزان انحراف از رگرسيون به مقدار حقيقي طول دوره نمو به صورت درصد، مراحل نمو طولاني به خوبي تخمين زده شدند كه نشانگر كارآيي مدل هاي محاسبه شده، به خصوص براي رقم اميد مي باشد. نتايج حاصل از اين مطالعه نشانگر آن است كه سهم پارامترهاي حرارتي و طول روز در تعيين مراحل مختلف نمو ثابت نيست. بر اين اساس براي هر رقم و هر مرحله نمو به مدل تخمين متفاوتي نياز است. تفكيك مناطق كشور به نواحي همگون از نظر حرارت و طول روز مي تواند دقت مدل هاي تخمين طول مراحل نمو را افزايش دهد. انجام چنين مطالعه اي مستلزم دسترسي به اطلاعات فيزيولوژيكي كافي در هر منطقه اقليمي مي باشد.

Data from wheat breeding trials, conducted over the country during 1982-1994, were used to developing models for estimating developmental stages (DS) of two wheat cultivars, Omid and Bezostaya. Developmental rate (DR) for emergence, stem elongation, heading and maturity stages was determined by using the inverse of developmental duration as the dependent variable and various temperature variables and combinations of these variables as the independent variables in a stepwise regression model. A step of the regression was considered appropriate, if the highest R2 was accompanied by the significant (P < 0.1) regression coefficient and partial coefficient of determination. Evaluation of model accuracy and sensitivity was performed using the data of Isfahan and Oromieh.Based on the ratio of absolute value of maximum deviation from the regression line, to actual period of developmental stages, (expressed as the percentages) long developmental stages were estimated well, that indicate efficiency of calculated models, especially for Omid. The results of this study indicate that the contribution of temperature and day length to various stages of development is not the same. Thus, a separate model may be needed for each cultivar and each DS. Dividing the country to homogenous groups, in respect to temperature and day length, may increase the accuracy of estimating models. This requires availability of sufficient phonological information from various climatic zones.