پتانسيل ترسيب كربن در اراضي زراعي گندم ديم منطقه كياسر

Carbon Sequestration Potential in Dry Farmed wheat in Kiasar Region

چكيده كربن مهمترين عنصر گازهاي گلخانه اي محسوب مي شود كه در دهه هاي اخير افزايش مقدار آن در اتمسفر سبب گرم شدن هواي كره زمين شده است. فرآيند ترسيب كربن در زيتوده گياهي و خاك هايي كه تحت تاثير اين زيتوده هستند، ساده ترين و ارزان ترين راهكار ممكن براي كاهش سطح اين گاز اتمسفري است. از آنجا كه زمين‏هاي زراعي سطح زيادي از مساحت كشورها از جمله ايران را شامل مي‏شود، اين مطالعه با هدف ارزيابي توان ترسيب كربن گندم ديم (Triticum aestivum) در منطقه نيمه خشك كياسر انجام شده است. نمونه برداري از پوشش گياهي و خاك به روش تصادفي سيستماتيك در قالب 30 پلات 5/0 متر مربعي و در طول 3 ترانسكت 100 متري صورت گرفت. به منظور بررسي ميزان كربن بيوماس هوايي و زيرزميني اقدام به نمونه برداري كامل از بيوماس اندام هوايي و زيرزميني گرديد. براي مطالعه ترسيب كربن خاك نيز در پاي نمونه هاي گياهي اقدام به حفر پروفيل‏هايي به عمق 30 سانتيمتر در امتداد هر ترانسكت شد. ضريب تبديل ترسيب كربن هر يك از اندام هاي چهارگانه گياهي (سنبله، ساقه، برگ، ريشه) به صورت جداگانه توسط روش احتراق تعيين شد. در نمونه هاي خاك نيز ميزان كربن آلي با روش والكي بلك تعيين گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه ميزان ترسيب كربن در اندام هاي مختلف تفاوت معني داري در سطح احتمال 5 درصد داشته و سنبله ها بيشترين و ريشه ها كمترين توان ترسيب كربن را داشتند. همچنين ميزان ترسيب كربن در زيتوده گياهي 884/1 تن در هكتار و در خاك آن332/16 تن در هكتار مي باشد كه توانايي اين گياه را در ترسيب كربن و كاهش گازهاي گلخانه اي در منطقه مورد مطالعه نشان مي دهد. با توجه به نتايج تحقيق حاضر و سطح زير كشت گندم در كشور اين گياه با توان ترسيب كربن بالا مي تواند نقش موثري در كاهش گازهاي گلخانه اي ايفا كند.

Abstract Carbon is the most important of greenhouse gas that in recent decades increasing of it has been caused earth warming in the atmosphere. Warming has devastating effects on lives and was caused destruction of natural ecosystems, occurrence of drought, climatic and ecological imbalance. Carbon sequestration in plant biomass and soils under the biomass is the most simple and cheapest possible way to reduce levels of this atmospheric gas. Since agricultural lands cover the most of area of countries such as Iran, This study was performed with aim of assessment of wheat (Triticum aestivum) carbon sequestration potential. Sampling of vegetation and soil were performed with random-systematic method with 30 plots 0.5 × 0.5 m2 and along 3 transect of 100 meters. The evaluations of shooted and rooted organs of wheat were performed complete sampling. Also for study of soil carbon sequestration were attempted to 5 profiles digging with depth by 30 cm under plant samples along each transect. After transfer to the laboratory, the different organs of plant were separated from each other that were obtained 120 samples. After drying in oven, carbon sequestration coefficients each of the four plant organs (spikes, stems, leaves, roots) were determined with combustion method separately. Organic carbon of soil samples was determined using the Walcky- Black. Results showed that the amount of carbon sequestration in different organs had significant difference (P > 0.05) and spikes and roots had the largest and lowest carbon sequestration potential respectively. Also, the amount of carbon sequestration in plant biomass was 1.884 ton/ ha, and in the soil was 16.332 ton/ ha which shows the ability of this plant in carbon sequestration and reduce greenhouse gas in the study area. According to results of this research and area of under cultivation of this plant in Iran, it with high power of carbon sequestration have important role of reduce greenhouse gases.