اثرات آللوپاتيك عصاره آبي تاج خروس ريشه قرمز(Amaranthus retroflexus L.) بر عملكرد و اجزا عملكرد لوبيا

Allelopathic effects of Redroot Pigweed (Amaranthus retroflexus L.) Aqueous Extract on Common bean Yield and Yield Components

چكيده به منظور ارزيابي عكس العمل لوبيا به اثرات آللوپاتيك عصاره آبي اندام هوايي تاج خروس ريشه قرمز، آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز در سال 1389 اجرا شد. آزمايش به صورت فاكتوريل و بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. فاكتورها شامل سه رقم لوبيا (خمين، گلي و پاك) و عصاره آبي اندام هاي هوايي تاج خروس ريشه قرمز در غلظت هاي صفر (شاهد آب مقطر)، 5، 10، 15 و 20 درصد حجمي بودند. اثر تيمار عصاره آبي بر ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته و شاخص كلروفيل برگ لوبيا معني دار شد. كاربرد عصاره آبي تاج خروس باعث كاهش تعداد برگ در بوته، ارتفاع بوته و شاخص كلروفيل برگ لوبيا شد ولي اختلاف معني داري بين درصدهاي مختلف عصاره وجود نداشت. همچنين، صفات تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه لوبيا تحت تاثير تيمار عصاره آبي قرار گرفتند. غلظت هاي مختلف عصاره آبي از نظر تعداد دانه در بوته اختلاف معني داري باهم نداشتند. افزايش غلظت عصاره آبي باعث كاهش معني دار وزن صد دانه لوبيا شد، به طوريكه كمترين وزن صد دانه مربوط به غلظت20 درصد عصاره آبي بود. افزايش غلظت عصاره تا 10 درصد باعث كاهش معني دار عمكلرد دانه و بيولوژيك لوبيا شد ولي افزايش آن تا غلظت 20 درصد تاثير معني داري بر اين صفات نداشت. تاثير عصاره آبي تاج خروس بر كاهش عملكرد دانه ارقام لوبيا بيشتر به وسيله كاهش در وزن دانه اعمال گرديد. در بين ارقام لوبيا رقم گلي بيشترين تعداد برگ در بوته و ارتفاع بوته را داشت. رقم محلي خمين بيشترين عملكرد بيولوژيك و دانه را در بين ارقام داشت و ارقام گلي و پاك از اين نظر اختلاف معني داري باهم نداشتند.

Abstract In order to evaluate the response of common bean to allelopathic effects of shoot aqueous extract of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus L.), a greenhouse experiments was conducted in Faculty of Agriculture, University of Tabriz in 2010. The experiment was conducted as factorial experiment based on randomized completely block design with four replications. The factors were included three common bean cultivars (Khomein, Gholi and Pak) and redroot pigweed shoot aqueous extract concentrations at 0 (control), 5, 10, 15, and 20% (m/v). The effect of redroot pigweed shoot aqueous extract concentrations was significant on common bean height, leaf number per plant and leaf chlorophyll index (SPAD). Redroot pigweed shoot aqueous extract reduced the plant height, leaf number per plant and SPAD of common bean but there was no significant difference among extract concentrations. Also the effect of redroot pigweed shoot aqueous extract was significant on seed number per plant, 100-seeds weight, biological and grain yield of common bean. The seed number per plant was not significantly different at redroot pigweed shoot aqueous extract concentrations. Increasing the concentration of redroot pigweed water extract reduced common bean 100-seeds weight significantly and the lowest value was attributed to 20% aqueous extract concentration. Increasing the aqueous extract concentration from 0 to 10% reduced common bean biological and grain yield significantly, but increasing up to 20% had no significant effect on them. The effect of redroot pigweed aqueous extract on yield loss of common bean cultivars was mainly exerted through reduction in seed weight. The cultivar Gholi had the greatest plant height and leaf number per plant among common bean cultivars. The cultivar Khomein had the greatest biological and grain yield and the difference between cultivar Gholi and Pak was not significant.