اولين گزارش بيماري پوسيدگي ريشه و طوقه توت‌فرنگي ناشي از Macrophomina phaseolina از ايران

FIRST REPORT OF STRAWBERRY CROWN AND ROOT ROT CAUSED BY MACROPHOMINA PHASEOLINA IN IRAN

در سال‌هاي اخير كشت توت‌فرنگي (Fragaria × ananassa Duchesne) گسترش نسبتاً زيادي داشته و به 3500 هكتار رسيده است. در سال 1387 از طوقه و ريشه بوته‌هاي توت‌فرنگي با علايم پژمردگي و در حال خشك شدن جدايه‌هايي شبيه به Macrophomina از استان‌هاي كردستان، مازندران و گلستان جدا‌سازي شدند. جدايه‌هاي حاصل در محيط كشت سيب‌زميني- دكستروز- آگار (PDA) (ساخت شركت مرك) براي بررسي مشخصات ظاهري و نرخ رشد كشت داده و در دماي 25 درجه سلسيوس نگهداري شدند. پس از 6 روز ميكرواسكلروت‌هاي گرد تا دوكي شكل و تيره رنگ قارچ‌ مشاهده و قطر پرگنه‌ به 90 ميلي‌متر در ظروف پتري رسيد. پس از 10 روز از هر يك از شش پرگنه ده ميكرواسكلروت جدا و اندازه‌گيري شدند. طول ميكرواسكروت‌ها 200-50 و عرض آنها 130-40 ميكرومتر تعيين شد. اين مشخصات با كليدهاي شناسايي معتبر مقايسه و جدايه‌ها Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid شناسايي شدند ((Holliday and Punithalingam 1970. شش جدايه از جدايه‌هاي بدست آمده براي اثبات بيماري‌زايي انتخاب و پس از تكثير به خاك گلدان‌هاي حاوي بوته‌هاي سالم توت‌فرنگي (رقم كاماروسو) كه چهار هفته از كشت آنها گذشته بود اضافه گرديدند. براي تهيه مايه اوليه عامل بيماري از محيط كشت ماسه-پرليت-زاپك مايع سترون شده استفاده شد. از هريك از جدايه‌ها يك قرص پرگنه به ارلن‌هاي 250 ميلي‌ليتري حاوي محيط كشت مذكور اضافه و پس از دو هفته نگهداري در دماي 25 درجه سلسيوس كاملاً مخلوط شدند. ده گرم از مايه اوليه با خاك استريل هر گلدان يك ليتري مخلوط و در هر گلدان يك بوته توت فرنگي كشت و براي هر جدايه چهار بوته در نظر گرفته شد. گياهان در دماي ?C2±26 در دوره نور 12 ساعت روشنايي در گلخانه نگهداري شدند (Avilés et al. 2008). پس از سه هفته، در 100-50% بوته‌ها يك يا دو برگ پژمرده مشاهده گرديد و اولين مرگ گياه بعد از شش هفته در بوته‌هاي آلوده شده اتفاق افتاد. پس از ده هفته 100% بوته‌هاي تيمار شده پژمرده شده يا مردند. عامل بيماري مجددا از بوته‌هاي آلوده جدا‌سازي شد. M. phaseolina از گياهان بسياري از جمله يونجه، لوبيا، ذرت، پنبه، آفتابگردان، كنجد، سويا و زيتون جدا و به عنوان يكي از عوامل بيماري‌زاي مهم گياهي در ايران شناخته مي‌شود (Ershad 2009). در اين بررسي مشخص شد، 60-40 درصد مزارع توت‌فرنگي آلوده به بيماري بوده و حدود 1% از بوته‌ها در اين مزارع بيمار تشخيص داده شدند. بيماري پوسيدگي ماكروفومينايي ريشه و طوقه توت‌فرنگي از كشورهاي آمريكا، فرانسه، هند، اسراييل و اسپانيا اخيراً گزارش شده (Mertely et al. 2005; Maas 1998; Avilés et al. 2008) و اين نخستين گزارش از وجود بيماري در ايران است.

Strawberry (Fragaria × ananassa Duchesne) is produced on 3500 ha in Iran. During surveys on strawberry root and crown rot disease (February-April 2007), a fungus resemble Macrophomina was isolated from crowns and roots of collapsed and dying strawberry plants which were collected from Golestan, Mazandaran and Kordestan provinces of Iran. To study rate of growth and cultural characteristic of isolates, a plug of each isolate was cultured on potato dextrose agar (PDA) (Merck) medium and incubated at 25?C. After 6 days the fungal grew with dark oblong microsclerotia and filled 90 mm in diameter Petri plates. After 10 days ten microsclerotia were recovered from six colonies and ranged in size from 50 to 200 ?m in length and 40 to 130 ?m wide and were round to oblong or irregular in shape. This description matches that of Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid (Holliday and Punithalingam 1970). Six representative isolates were used for a pathogenicity assay on nursery runner plants (cv. Camarosa) grown on perlite for 4 weeks in a greenhouse. Inoculum of M. phaseolina was produced by blending 2-week-old cultures on sand-perlite-Czapek-dox broth in Erlenmeyer flasks (250 ml) that were incubated at 25?C. Each of six isolates was inoculated on four plants by adding 10 g of inoculum per pot (1 l). The plants were incubated at 26±2?C with 12-h day/night conditions in a greenhouse. Sterile, sandperlite- Czapek-dox broth was applied in control pots. After 3 weeks 50 to 100% of inoculated plants developed wilting in one or more leaves. First mortality of plants was seen approximately 6 weeks after inoculation and 100% mortality was recorded after 10 weeks. Uninoculated plants remained symptomless. The pathogen was readily reisolated from inoculated plants. This fungus has been observed to cause disease in many plants (alfalfa, bean, corn, cotton, sunflower, sesame, soybean, olive) (Ershad, 2009) but to our knowledge, this is the first report of M. phaseolina crown and root rot of strawberry in Iran. Initial studies showed that these areas were infested with about 40-60% and approximately 1% of plants were infected in fields. Similarly, this pathogen has been reported from strawberry-growing areas of the United States of America, France, India, Spain and Israel (Mertely et al. 2005; Maas 1998; Avilés et al. 2008).