بررسي اثر شاخص سطح برگ، ماده خشك و سرعت رشد محصول بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام سويا

Investigation of leaf area index, dry matter and crop growth rate on the yield and yield components of soybean cultivars

عملكرد در اكثر محصولات نتيجه تركيب تعداد زيادي از فرايندهاي فيزيولوژيكي است كه در طي رشد و نمو به وقوع مي پيوندد. اين فرايندها در سطوح مورفولوژيكي، فنولوژيكي و فيزيولوژيكي تجلي يافته و اغلب توسط ژن هاي زيادي كنترل مي شوند. به‌منظور تعيين خصوصيات فيزيولوژيك موثر بر عملكرد دانه ارقام سويا (.Glycine max L) و رابطه بين آنها با اجزاي عملكرد در سال 1389 آزمايشي انجام شد. در اين آزمايش شش رقم سويا (گرگان3، سحر، ساري، هيل، دي پي ايكس و تلار) و دو لاين (032، 033) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد استفاده قرار گرفتند. روند تغييرات شاخص سطح برگ، ماده خشك، سرعت رشد محصول نسبت به زمان نشان داد ارقام مورد بررسي از اين نظر از الگوي يكساني تبعيت مي كنند. نتايج حاصل از تجزيه صفات اندازه‌گيري شده مربوط به ماده خشك تجمعي، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در مراحل گلدهي و شروع دانه بندي مشخص كرد كه بين ارقام اختلاف معني داري وجود دارد. اما ضرايب همبستگي ارتباط معني داري بين آنها و عملكرد نشان نداد. براساس نتايج حاصل از تجزيه داده ها، افزايش عملكرد در ارقام پرمحصول ناشي از شاخص برداشت بالاتر بود كه از طريق توليد تعداد غلاف و دانه بيشتر از عملكرد بالاتري برخوردار بودند. ثبت داده هاي هواشناسي در طول دوره رشد دماهاي بالاي 38 تا 41 درجه سانتي‌گراد را در زمان گلدهي نشان مي دهد. براساس نتايج بدست آمده طولاني شدن دوره رويشي با به تعويق انداختن زمان گلدهي گياه را بيشتر در معرض دماهاي بالاي قرار داده به طوري كه اين ارقام با داشتن تعداد كمتر غلاف و دانه از عملكرد پايين تري داشتند.

Yield in most crops is resulted from a number of physiological processes which occurred during plant growth and development. These processes are realized at morphological, pheonological and physiological levels and often are controllded by many genes. In order to determine the effective of physiological traits onseed yield of soybean (Glycine max L.) cultivars and their relationship with yield components, a field study was conducted in 2010. In this study, six cultivars (Gorgan3, Sahar, Sari, DPX, Hill and Telar) and two Genotypes of soybean (032 and 033) were used in a completely randomized block design with four replications. leaf area index, dry matter and crop growth rate revealed that cultivars have the same trend. The analysis of aforementioned traits in R1 (flowering) and R5 (seed filling onset) stages indicated that cultivars had significant differences. But correlation coefficients did not confirm significant relation among traits with seed yield. Analyzed data showed yield enhancement in high- yield cultivars is stemed from high harvesting index which inturn resulted from more pod and seed number. Recorded weather data in the growing period showed the tempratuers higher than 38 to 410C in flowering stage. Results showed that extended vegetative period faced the plants by high temperatures through delayed flowering, as thise cultivars with lower pod and seed number, had lower yield.