كلام سلبي نزد ديونيسيوس مجعول

Negative Theology in the Works of Pseudo-Dionysius

يكي از موضوعات مهم فلسفه دين بحث از زبان دين و كلامي است كه با آن مي‌توان از خداوند سخن گفت. طرح اين موضوع در كتب كلامي و عرفاني به دوراني بسيار پيش از طرح آن در فلسفه دين نوين باز مي‌گردد. ديونيسيوس مجعول از جمله متقدماني است كه بحث زبان دين را بسيار نظام‌مند در مجموعه آثار خود مطرح كرده است. ديونيسيوس در سخن گفتن از خداوند و توصيف او كلام سلبي را به كلام ايجابي ترجيح مي‌دهد. به عقيده ديونيسيوس زبان سلبي، زبان معقولات است و انسان زماني كه در سير و سلوك معنوي و معرفتي خود به مرتبه معقولات برسد خداوند را با زبان سلب ستايش خواهد كرد. مي‌توان گفت كلام سلبي كه ديونيسيوس از آن سخن مي‌گويد به مرتبه خاصي از معرفت انسان مربوط مي‌شود. او زبان سلب را نه به ذات خداوند، بلكه به تجليات معقول خداوند نسبت مي‌دهد. ديونيسيوس تجليات معقول و غيبي خداوند را با اصطلاحاتي مانند «مافوق وجود» مي‌ستايد. از نظر او، سزاوار نيست چيزي كه مافوق و فراتر از هستي است با زبان هستي ستايش شود. به همين دليل كلام سلبي بهترين زبان در توصيف خداوند است.

One of the important subjects of the philosophy of religion is the religious language. This subject was introduced in the early theological and mystical books, prior to the modern works of the philosophy of religion. Pseudo-Dionysius is one of the early thinkers who has systematically surveyed the subject in his books. For talking about God he prefers the negative language to affirmative one. Pseudo-Dionysius believes that the negative language is the language of intelligible realities thus when a person, in his spiritual journey, comes up to the state of the intelligible realities he begins to pray God by negative language. Therefore for Pseudo-Dionysius the negative theology is related to a special stage of knowledge. However he ascribes negative language to intelligible manifestations of God, not to the God’s essence. He describes intelligible and hidden manifestations of God as "Super–existence" and for him it is not reasonable to talk about "Super–existence" in an earthy way. For this reason negative language is the best way to talk about God.