چالش بر سر وراثت: بازخواني تطبيقي داستان قرباني پسر ابراهيم(ع)

Challenge for the Inheritance: A Comparative Study of the Sacrifice of Abraham’s Son according to Jewish, Christian and Islamic Traditions

ابراهيم(ع) پدر اديان سه‌گانه سامي (يهوديّت، مسيحيّت و اسلام) است. دستور خدا به او براي قرباني‌كردن يكي از پسرانش، از داستان‌هاي مهمّ و مشترك متون مقدّس اديان ابراهيمي است. بااين‌همه، چالشي چشمگير نيز در اين ميان وجود دارد، كه به كيستي اين قرباني باز مي‌گردد. درحالي‌كه يهوديان و مسيحيان، او را اسحاق(ع) مي‌دانند، مسلمانان بدين‌سو گرايش دارند كه او را اسماعيل(ع) بدانند. امّا به‌راستي كيستي اين قرباني، چه اهمّيتي دارد؟ مگر هدف متون مقدّس از بازگويي اين داستان، توجّه پيروان اديان ابراهيمي به ايمان ابراهيم(ع) و تلاش براي دنباله‌روي از او نيست؟ پس چرا چنين چالشي سر برآورده است؟ اين مقاله به‌دنبال يافتن پاسخي براي اين پرسش، نخست گزارشي تطبيقي از داستان زندگي پسران ابراهيم(ع) در كتاب‌مقدّس و قرآن به‌دست مي‌دهد، و سپس به بازگويي جايگاه عنصر «وراثت» در پديدآمدن اين چالش مي‌پردازد. به‌باور نويسندگان بررسي تاريخي برداشت‌هاي پيروان اديان ابراهيمي از اين داستان، نشان مي‌دهد كه آنان پسر آماده‌شده براي قرباني‌شدن را، وارث اصلي ابراهيم(ع) مي‌دانسته‌اند.

Abraham is the father of the Semitic religions, i.e. Judaism, Christianity and Islam. According to the sacred books of these religions God commands Abraham to offer his son as a sacrifice. However, the true identity of this son is a matter of debate, Jews and Christians refer to Isaac while Muslims mention Ishmael. But the question is what is really important in this story? The true identity of the son or the faith of Abraham and his loyalty to God’s decree? If the story is told for drawing people’s attention to Abraham’s faith and persuading them to fallow his way, why such an argument has emerged? In an attempt to answer this question present article firstly presents a comparative account of the story according to the Bible and Qur’an. Then, it explains the role of “Inheritance” as the key feature of this disputation. Finally by a historical survey of various interpretations we come to the conclusion that these traditions think of the son offered as a sacrifice as the true heir to Abraham.