بررسي اشعار تعليمي كودك و نوجوان در ادبيات معاصر

Analyzing of didactic poetry for Children in the Contemporary Literature

شاعران كودك و نوجوان ايران از ميان انواع ادبي، بيشتر به ادبيات غنايي، تعليمي و حماسي توجه كرده اند. از اين رو نقش مايه‌هاي عاطفي همچون: مادر، پدر، معلم و...، در شعر كودك و نوجوان فراوان است. چندين منظومه حماسي نيز براي كودك و نوجوان سروده شده است؛ از جمله: منظومه‌ي آرش كمان‌گير از سياووش كسرايي و منظومه ظهر روز دهم از قيصر امين‌پور. به دليل اهمّيت زياد مساله تعليم و تربيت، اشعار تعليمي فراواني نيز براي كودكان سروده شده است؛ به‌ويژه در دوران مشروطه كه عصر توجه به تعليم و تربيت كودكان است. نسيم شمال و ايرج ميرزا در دوره مشروطه بيش از شاعران ديگر به تعليم و تربيت كودكان و نوجوانان در اشعارشان پرداخته اند، امّا در دوره كنوني بيشتر شاعران كودك به اين مساله، توجه كرده اند. مهم ترين موضوعات شعر كودك و نوجوان در دوره معاصر، شامل مسايل اخلاقي، اجتماعي، علمي و فرهنگي و پايداري و اصلي ترين درون‌مايه‌هاي اشعار تعليمي، آموزش خداشناسي، احترام به پدر و مادر، تاكيد بر دوستي و علم آموزي و... است. در اين جستار، جنبه هاي گوناگون ادبيات تعليمي و موضوعات اجتماعي شعر كودك و نوجوان با واكاوي و تحليل مهم ترين اشعار كودكانه از دوره مشروطه تا امروز بررسي مي‌شود.

Most Iranian poets, who composed poems for children, have focused on lyric, didactic and epic literatures of literary types; therefore, emotional themes such as mother, father, teacher, etc. are mostly found in poems for children. Several epic poetry have been also composed for children among of which are the long poem of Archer Arash by Siavash Kasraei and Noon on 10th Day by Gheisar Aminpoor. Due to considerable importance of educations, many didactic poems have been composed for children; especially in constitution time which was a time to focus on educating children. Nasim Shomal and Iraj Mirza have paid more attention to educating children than other poets in constitution time. The most important subjects in children poems at contemporary time are ethical, social, scientific and cultural matters and issue on resistance and the main themes of didactic poems are theology, respect to parents, friendship, science learning, etc. In the present paper, literary types and main themes of children poems from constitution time up to now have been studied and analysed.