بررسي كاركرد شهرهاي جديد ايران در جذب سرريز جمعيت مادر شهرها (مطالعه موردي: شهر جديد سهند)

Iranʹʹs New Towns Perfomance in Attracting Population Overflow Metropolis

روند رو به افزايش شهرنشيني و بروز آثار ناشي از آن، ضرورت برنامه ريزي در خصوص توسعه شهري را بيش از گذشته با اهميت نموده است. از جمله گزينه هاي مقابله با مشكلات شهرنشيني شتابان و مسايل كلانشهرها، راهبرد احداث شهرهاي جديد ـ بويژه از اواسط قرن بيستم ـ بوده است. بدين ترتيب، اين الگو در بسياري از كشورهاي دنيا مورد توجه بوده و در كشور ايران، قبل از سال 1357 با هدف تامين مسكن شاغلان بخش صنعت و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، عمدتاً به منظور جذب سرريز جمعيت مادرشهرها جامه عمل پوشيده است. اكنون، پس از گذشت بيش از ربع قرن و آغاز مرحله جذب جمعيت براي تعدادي از شهرهاي جديد، پاسخ به اين سوال، كه «سياست اخير تا چه ميزان به اهداف خود نزديك تر شده است»؟ به عنوان هدف اصلي مقاله انتخاب شده است. گفتني است بررسي كاركرد شهر جديد سهند در جذب سرريز جمعيت مادر شهر تبريز در مقايسه با هدف اوليه پيش بيني شده براي آن، به روش اسنادي و پيمايشي و با انجام نمونه گيري از خانوارهاي ساكن و شاغلان واحدهاي توليدي و خدماتي مستقر در شهر جديد انجام پذيرفته است. يافته ها نشان مي دهد، بنابه دلايلي اشباع جمعيت مادرشهر تبريز و آغاز سرريز آن حداقل تا دهه آينده منتفي است. بنابر اين شهر جديد سهند از برنامه پيش بيني شده براي جذب جمعيت عقب افتاده و اين روند ادامه خواهد داشت. اما به لحاظ كاركرد منظور شده در زمينه جذب جمعيت با ويژگي هاي جمعيت سرريز ما در شهر تبريز تا حدودي امكان تحقق اهداف جهت گيري شده ميسور مي نمايد.

Iranʹs New Towns Perfomance in Attracting Population Overflow Metropolis (Case Study: Sahand New Town) Abstract Since the process of increasing urbanization and its effects, has been made more important the necessity of planned about urban development. Some of the problems about this that we face are: metropolises issues, decreasing the quality of life due to more density of population and activities, new towns strategy buildings - especially in the middle of latest centaury - Thus, this model has been used in many countries (in past decades) and also it has been started since 1357 with the aim of housing for industry workers, and after the Islamic Revolution, mainly to absorb the metropolis crowd overflow. Now, after more than one-fourth century and beginning of attracting population process for some of new towns, the main purpose of the article is the answer to this question, that "how much this policy was successful?". And we compare the performance of Sahand new town about the absorption of Tabriz metropolis crowd overflow with prior goals that are based on documental and survey methods on sample include 350 household, production and servicing units. Findings show that, Sahand new town was clearly retarded of contingency planning about buildings, especially population absorption and employment. But the predicted performances to attract the overflow crowd of Tabriz and provide house, some deal orientation resolved to realize the goals. Keywords: Performance, New towns, Overflow crowd, Metropolis, Tabriz.