تحليل سامانه هاي همديد بارش هاي شديد دوره سرد سال در استان هاي خراسان رضوي و شمالي

Analysis of Synoptic Systems Creating Heavy Precipitation during Cold Period of Year in Khorasan Razavi and Khorasan Shomali Provinces

چكيده بررسي شرايط جوي همزمان با بارش هاي شديد دوره سرد سال در استان هاي خراسان رضوي و شمالي در مقياس همديد و چگونگي توزيع زماني - مكاني بارش ها در ارتباط با اين شرايط هدف اصلي اين پژوهش است. در اين مطالعه پراسنج هاي فشار سطح دريا و دما سطحي به منظور بررسي شرايط سطح زمين در هنگام وقوع بارش هاي شديد استفاده شده است، نم ويژه و جهت باد در تراز 700 هكتوپاسكال به منظور رهگيري منبع رطوبتي اين بارش ها مورد بررسي قرار گرفته، ضمن آنكه تراز 500 هكتوپاسكال به عنوان سطح مطلوب در بررسي الگوهاي همديد مطالعه شده است. جهت و سرعت باد در تراز 300 هكتوپاسكال نيز براي بررسي نقش جت باد در ايجاد بارش-هاي شديد، ارزيابي شده اند. داده هاي مذكور در بازه زماني 11 ساله (1995- 2005) و به صورت روزانه اخذ شده اند. از پارامترهاي مذكور براي بارش هاي مربوط به هر ماه، ميانگين گيري به عمل آمد تا رفتار كلي جو در هنگام وقوع بارش هاي شديد در منطقه مطالعاتي و در هر ماه مشخص گردد. نتايج كسب شده نشان دهنده آنند كه كانون بارش هاي شديد در دوره سرد سال در استان خراسان رضوي (جنوب منطقه) قرار دارد. الگوي همديدي همزمان با بارش هاي شديد فرود بلند مديترانه مي باشد و درياي سرخ به عنوان منبع اصلي اين بارش هاي تعيين گرديد. نكته قابل توجه ديگر، استقرار رودباد جنب حاره اي در تراز 300 هكتوپاسكال در اكثر موارد بارش شديد در منطقه مي باشد.

Analysis of Synoptic Systems Creating Heavy Precipitation during Cold Period of Year in Khorasan Razavi and Khorasan Shomali Provinces Abstract The presented study aims to investigate synoptic atmospheric conditions along with heavy precipitation in Khorasan Razavi and Khorasan Shomali provinces. The identification of temporal and spatial distribution of heavy precipitation associated with these extreme conditions is another goal of this study. The amount of precipitation greater than 20 mm was chose to distinguish heavy rainfall from others. The parameters such as sea level pressure, temperature, relative humidity, specific humidity at the level of 700 hPa and wind direction were analyzed to identify sources of heavy precipitation moisture. Geopotential height at the level of 500 hPa was considered to determine heavy precipitation synoptic patterns. Wind speed and direction at the level of 300 HPA were evaluated to track the high-speed wind (jet stream). Then, these parameters were averaged monthly to investigate the general behavior of the atmosphere status associated with heavy precipitation in the studied area. The results show that in cold period of year the foci of heavy precipitation are located in Khorasan Razavi County. Mediterranean deep trough and Red Sea were identified as synoptic pattern and the main moisture source of heavy precipitation, respectively. Subtropical jet stream also recognized along with almost all heavy precipitation cases at level of 300 hPa. Keywords: Heavy precipitation, Synoptic patterns, Temporal-spatial distribution, The Khorasan Razavi and Khorasan shomali provinces.