سازوكارهاي حمايت از حقوق كودك در برابر مجازات و تنبيه از نظر فقه و حقوق

Legal and Jurisprudential Point of View About Mechanisms Protecting Rights Against Child Abuse

توجه به حقوق كودك و حمايت از او در برابر مجازات و تنبيه، از اموري است كه طي سال‌هاي اخير، نظر بسياري از پژوهشگران را به خود جلب كرده است. اين موضوع از جهت مباحث حقوق بشري و در قالب اسناد بين‌المللي حمايت از كودك، بازتاب خاصي دارد. از نظر معاهدات بين‌المللي و همچنين قوانين داخلي ايران، انواع مختلف مجازات و تنبيه كودك مانند آزار جسمي ‌ممنوع شمرده شده است. از طرف ديگر، شريعت اسلام نيز ‌نگاه ويژه‌اي به كودك دارد. فقها نيز، اهتمام ويژه‌اي به اين امر داشته‌اند. مقاله حاضر در پي اين سوال پژوهشي است كه سازوكارهاي حمايت از كودك در برابر تنبيه و مجازات‌هاي غيرقانوني از ديدگاه اسلام و قوانين ايران چيست؟ نتيجه پژوهش نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين سازوكارهاي فقهي در قالب حرمت ايذا ، ضروت حلاليت طلبيدن، وجوب پرداخت ديه، وجوب آموزش‌هاي لازم، ضرورت حفظ حرمت كودك، داوري خانوادگي تبيين شده است. از نظر حقوقي نيز وجود نهادهاي نظارتي و حمايتي مانند تاسيس دادگاه‌هاي مخصوص، به عنوان راهكار حمايتي شناخته شده است.

The protection of rights against child abuse has drawn the attention of most researchers. It is a significant issue regarding human rights and child protection at an international level. All kinds of child punishment, chastisement or physical abuse has been outlawed and banned in the international convention as well as the Iranian Domestic Law. On the other hand Islam has a balanced approach towards child abuse .There is a widespread acceptance among the major Islamic Scholars on the support of children’s rights. The present article makes an attempt to answer the question regarding what legal and jurisprudential mechanisms exist for unlawfully punishing children. The result of this study shows that the most important methods for protecting children’s rights are prohibition of harassment, necessity of asking for forgiveness, obligation for paying blood money, providing necessary education, necessity of maintaining the child’s dignity and family arbitration. From legal point of view supervisory and protective institutions such as the establishment of ad hoc tribunals are recognized as protective mechanisms.