نقش ساختارهاي زمين‌ساختي و گامه‌هاي تنش برجا بر ناپايداري ديواره شمالي معدن چاه سوارآغا

Survey of the Role of Tectonic Structures and Insitu Stress Phases on Instability of Northern Slope of Chah-Savar-Agha Quarry

معدن چاه سوارآغا از مجموعه معادن سنگ‌چيني نيريز فارس، از مناطق مهم اقتصادي اين استان است. در سال‌هاي اخير ريزش‌ها و ناپايداري‌هاي رخ داده در محدوده اين معدن سبب شده، تا نقش ساختارهاي زمين‌ساختي و تنش‌هاي برجا در منطقه مورد توجه قرار گيرد. از اين رو بررسي نقش ساختارهاي زمين‌ساختي از قبيل شكستگي‌ها و گامه‌هاي تنش برجا و تاثير آن‌ها بر ناپايداري ديواره شمالي اين معدن هدف اصلي اين پژوهش است. در اين راستا با بررسي‌هاي صحرايي و اندازه‌گيري مشخصات هندسي شكستگي‌ها از قبيل شيب و جهت شيب درزه‌ها، تعداد نسل‌هاي پرشدگي و نوع پرشدگي و پردازش آن‌ها در نرم‌افزار DIPS 5.1، سعي در تحليل ساختارهاي زمين‌ساختي و دست‌يابي به گامه‌هاي تنش برجا شده است. با توجه به نتايج به‌دست آمده، وجود دوگامه تنش برجا در محدوده معدن قابل اثبات است. - گامه تنش رهايي از فشارش با روند N250 سبب بازشدن برخي از درزه‌هاي قديمي و ايجاد درزه‌هاي جوان در منطقه شده است. اين فاز تنش، در اثر باربرداري از معدن ايجاد شده است. - تنش كششي موضعي: مشاهدات صحرايي نشان از خزش و جابه‌جايي در ديواره شمالي در امتداد N152 دارد، به‌گونه‌اي كه بردار جابه‌جايي آن سبب ايجاد كشش در محدوده در امتداد N270 و بازشدن شكستگي‌هاي با شيب 90 درجه شده است. علت اين خزش، تنش قايم حاصل از وزن آوارهاي بالاي ديواره شمالي است كه بر طبقات پاييني وارد شده و سبب خزش توده سنگ بر روي مه درزه با مشخصات N152/ 50NE در امتداد N150 مي‌شود.

Chah-Savar-Agha quarry, the quarry which belongs to Neyriz marble quarries complex, is one of the important economical region in the Fars province. In recent years, some slumps and instabilities have occurred in this area and this phenomenon increases the importance of structural studies and investigation of tectonic stress specially insitu stresses. Therefore, the main purpose of this research is the investigation of the role of tectonic structures such as joints, fractures, insitu stress phases and effects of them on instabilities of the northern slope. By field studies and by measuring geometrical characteristics of the fractures, including dip and dip direction of joints, fillings and the number of generations of filling and their analysis by using DIPS5.1 software, structural analysis and insitu stress phases may be achieved. According to the results, at least two insitu stress phases are acceptable in the area. - Releasing stress phase : this stress phase with the South West- North East trend has caused the reactivation of some old joints and creation of some young fractures in the area. The releasing stress phase has been created by rapid extraction from the quarry. - Local tensional phase : Field observations have indicated that the Northern slope was creeping in the North East direction and this phenomenon has created the tensional stress phase with the East- West trend in the area and this stress phase has created some vertical fractures with the North-South trend also. The creep mechanism in the Northern slope has been created by weight of burden of debris, which have been accumulated on the top of Northern slope. Burden of these debris has created the vertical stress that has caused the creep mechanism upon a fracture with N152/50NE identity in the South East Strike.