بررسي تغييرات ضريب شكل درختان راش (Fagus orientalis Lipsky) باتوجه به مراحل رويشي و فيزيوگرافي رويشگاه

Growth stages and site components influence on form factors of beech (Fagus orientalis Lipsky)

با توجه به اينكه شكل ساقه درخت به صورت استوانه كامل نيست، براي برآورد حجم واقعي آن، بايد ضريب شكل براي هر گونه محاسبه شود. ضريب شكل پس از قطر برابرسينه و ارتفاع درخت، سومين مشخصه موثر در تعيين حجم درخت است. تحقيق حاضر با هدف بررسي تاثير همزمان مولفه هاي رويشگاه مانند جهت جغرافيايي، شيب زمين و مراحل رويشي بر ضريب شكل درختان راش در جنگل هاي طبيعي حوضه شفارود گيلان انجام گرفت. به اين منظور، 411 اصله درخت در چهار جهت جغرافيايي (شمال، شمال شرق، شرق و شمال غرب) و در چهار كلاس شيب كمتر از 30، 45-30، 60-45 و بيش از 60 درصد و در چهار مرحله رويشي جواني، ميانسالي، مسن و كهنسالي اندازه گيري شد. براي تجزيه‌وتحليل تاثيرات مستقل و متقابل داده ها از تحليل سه‌عامله در قالب طرح تصادفي كامل استفاده شد. براي بررسي نرمال بودن داده ها از آزمون كولموگروف- اسميرنوف، براي مقايسه ميانگين داده ها با واريانس همگن از آزمون دانكن و واريانس ناهمگن از آزمون دانت در سطح اطمينان 5 و 1 درصد استفاده شد. نتايج اين بررسي نشان داد كه بين تيمارهاي بررسي ضريب شكل درختان راش تفاوت معني دار وجود دارد. مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از روش دانت نشان داد كه بين ضريب شكل طبيعي ساقه (5475/0) و هوهه نادل (5446/0) تفاوت معني داري وجود ندارد. اين بررسي نشان مي دهد كه با افزايش شيب رويشگاه، ضريب شكل نيز افزايش مي‌يابد و در جهت شمالي اين عدد به يك نزديك‌تر است.

Since tree stems are not cylindrical completely, an index called form factor is needed for estimating the real tree volume. The form factor is third effective component in determining the tree volume after diameter and high. The goal of the present study is to investigate the effects of tree growth stages and site components such as aspects and slope on form factors of Beech (Fagus Orientalis Lipsky). This study was carried out in the Shafaroud forests. In total 411 trees were sampled. These trees were sampled in 4 aspects (north, north- east, north -west and east) and also in the four slope class ( < 30, 30-45, 45-60 and > 60) with four growth stages. Normality and homogenity of variance were done using Kolmogorov-Smirnov and Levene tests, respectively. Mean comparisons were performed using Duncan test for homogeneous variance and Dunnett for heterogeneous variance in 5 and 1 percent levels. Results showed that there is a significant difference between various form factors of tree. Dunnett test showed that there is no difference between real form factor of stem (0.5474) and Hohenadl (0.5446). Form factor values increased on north aspects.