گياه‌پالايي سه گونه درختي زبان گنجشك، نارون چتري و بيد سفيد (Fraxinus rotundifolia, Ulmus densa, Salix alba) نسبت به فلز سنگين نيكل (مطالعه موردي: پالايشگاه نفت كرمانشاه)

Nickle phytoremediation by leaves of planted species (Fraxinus rotundifolia, Ulmus densa, Salix alba) (Case study: Kermanshah oil refinery area)

آلودگي را مي توان تغيير نا مطلوب خصوصيات فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي هوا، آب يا زمين تعريف كرد كه سبب به خطر افتادن سلامت، بقا و فعاليت هاي انسان يا ديگر موجودات زنده مي شود. آلودگي ناشي از فلزات سنگين به علت پايداري در محيط زيست از اهميت ويژه اي برخوردار است. هدف از اين تحقيق ارزيابي توان گياه پالايي سه گونه زبان گنجشك (Fraxinus rotundifolia)، بيد سفيد (Salix alba) و نارون چتري (Ulmus densa) در جذب عنصر سمي نيكل از طريق برگ در حريم پالايشگاه نفت كرمانشاه است. نمونه برداري از برگ گونه هاي درختي در دو منطقه (پارك شاهد به‌عنوان منطقه آلوده و محوطه بيمارستان فارابي به‌عنوان منطقه شاهد) در سه نوبت در ابتداي فصل رويش (اواسط ارديبهشت)، ميانه فصل رويش (اواسط مرداد ماه) و پايان فصل رويش (نيمه دوم مهر ماه قبل از خزان برگ‌ها) انجام شد. پارك شاهد در شرق پالايشگاه و در فاصله نزديك به‌عنوان منطقه آلوده و محوطه بيمارستان فارابي در فاصله دورتر از پالايشگاه به عنوان منطقه شاهد انتخاب شد. بعد از عصاره گيري، مقدار فلز نيكل با دستگاه ICP اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه در مناطق مورد بررسي، فاصله و جهت وزش باد تاثير معني داري در پراكنش فلز سنگين نيكل ندارد. همچنين در دو منطقه مورد نمونه برداري (منطقه آلوده و شاهد) در اوايل فصل رويش برگ گونه بيد سفيد به‌طور معني داري بيش از دو گونه ديگر نيكل جذب كرد. در عين حال در منطقه آلوده جذب نيكل در برگ گونه زبان گنجشك و نارون چتري روند افزايشي داشت.

Pollution can be defined as an undesirable change in physiochemical and biological properties of air, water, or land that can damage human or living organism’s health, survival and activities. The pollution induced by heavy metals due to their stability in environment is important. The purpose of this research was to investigate the phytoremediation ability of Nickel uptake for three species including, ash (Fraxinus rotundifolia), willow (Salix alba), and elm (Ulmus densa) around Kermanshah refinery in 2011. Sampling was performed in two locations during growing season in three times, at beginning (May), middle (August), and end (October) of season. Shahed Park which is near the refinery was selected as polluted location and Farabi Hospital far from refinery as control location were selected. ICP method was used to measure nickel content after extraction. Results showed that distance from pollution source and wind direction had not significant effects on nickel dispersion in study locations. Also there was more nickel content in leaves of willow in sampling locations at the beginning of growing season. In addition, the results indicated that the rate of nickel accumulation in ash and elm had upward trend in growing season.