نتايج ده‌ساله اثر فاصله كاشت بر خصوصيات كمي و كيفي پايه هاي ون (Fraxinus excelsior L.) در جنگلكاري

Ten years effect of planting space on some quantitative and qualitative characteristics of ash (Fraxinus excelsior L.) in reforestation

به‌منظور تعيين مناسب ترين تراكم كاشت گونه ون در جنگلكاري، اثر سه تيمار فاصله كاشت 5/1×5/1، 2×2 و 5/2×5/2 متر بر صفات كمي و كيفي پايه هاي ون بررسي شد. اين تحقيق در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در عرصه‌اي در جنگل هاي شركت چوب و كاغذ مازندران واقع در 13 كيلومتري جنوب شهر ساري، با شيبي حدود 5 درصد، در جهت شمال غربي و ارتفاع 250 متر از سطح دريا اجرا شد. بعد از يك دوره ده ساله، صفات زنده ماني، قطر يقه، قطر برابرسينه، ارتفاع و كيفيت پايه ها بررسي شد. نتايج ده‌ساله نشان داد كه اثر فاصله كاشت بر زنده ماني ون در سطح 95 درصد، بر قطر يقه و قطر برابرسينه در سطح 99 درصد و بر حجم در هكتار توده در سطح 99 درصد معني دار شد. اختلاف بين فاصله هاي كاشت از نظر ارتفاع پايه هاي ون معني دار نبود. كمترين ميانگين زنده ماني پايه هاي ون در سن ده سالگي به فاصله كاشت 5/1×5/1 متر مربوط بود و تفاوت بين دو فاصله ديگر معني‌دار نبود. ميانگين قطر برابرسينه ون در فاصله هاي كاشت 5/1×5/1، 2×2 و 5/2×5/2 متر به‌ترتيب 75/2، 56/3 و 81/3 سانتي متر به‌دست آمد. ميانگين حجم در هكتار با افزايش فاصله كاشت افزايش يافت. اثر فاصله كاشت بر ضريب قدكشيدگي و ارتفاع شروع دوشاخه شدن و فراواني پايه هاي دوشاخه معني دار شد (p < 0.01). اثر فاصله هاي كاشت بر شادابي و كيفيت تنه پايه هاي ون معني دار نشد. بيشترين مقدار ضريب قدكشيدگي، كمترين درصد دوشاخه شدن و بيشترين ارتفاع شروع دوشاخه شدن به فاصله كاشت 5/1×5/1 متر مربوط بود.

In order to determine the most suitable spacing of ash, (Fraxinus excelsior L.), the effect of three levels of planting spaces ( 1.5×1.5, 2×2 and 2.5×2.5 meters) on quantitative and qualitative characteristics of ash were examined. Statistical design used was random completely block design with three replicates. The site is located in north- west aspect, 250 m a.s.l and 5 percent slope in south of Sari in Mazandaran province. After termination of ten years period, survival, height, diameters and some quality traits of trees were measured and recorded. The results showed that the effect of planting space on tree survival (p < 0.05), tree collar diameter and diameter at breast height and volume per hectare (p < 0.01) were significant. But the difference between treatments was not significant in tree height. The lowest percentage of survival was related to spacing of 1.5×1.5 meters interval of trees and there was no significant difference between two other treatments. Mean diameters of trees were 2.75, 3.56 and 3.81 centimeters and related to 1.5×1.5, 2×2 and 2.5×2.5 meters spacing of treatment, respectively. The mean volume per hectares increased with decreasing of planting space. The effect of planting space on h/d was significant (p < 0.01). But the percentage of forking was not significantly affected by planting space. Maximum rate of h/d and minimum percentage of forking were seen in space of 1.5×1.5 meters.