بررسي ساختار سازه‌اي واكه‌هاي زبان فارسي در دانش‌آموزان مبتلا به شكاف لب و كام در محدوده سني 9-7 ساله

Studying persian vowel formants in Esfahani cleft-lip-and-palate students age 7-9 years

چكيده مقدمه: اهميت فركانس سازه‌اي به گونه‌اي است كه روابط ميان سه سازه اول، از اجزاي اصلي تشخيص نوع واكه توسط فرد شنونده مي‌باشد. به علاوه كيفيت يك واكه به بسامد سازه‌هاي آن بستگي دارد. بنابراين كاربرد اصلي اندازه‌گيري بسامد سازه در توصيف خطاهاي واكه‌اي مي‌باشد. تشخيص غير طبيعي بودن واكه‌هاي يك فرد بر پايه‌هاي ادراكي توسط فرد شنونده نمي‌باشد، بلكه اندازه‌گيري اين فركانس به كمك دستگاه، تشخيص را دقيق‌تر مي‌كند. هدف از انجام اين پژوهش به دست آوردن شاخص يا هنجارهايي جهت تشخيص خطاهاي واكه‌اي و اختلالات گفتاري در دانش‌آموزان مبتلا به شكاف كام و لب بود. مواد و روش‌ها: اين پژوهش توصيفي و به صورت مقطعي روي 23 نفر دانش‌آموز مبتلا به شكاف كام و لب در محدوده سني 9-7 ساله انجام گرفت. در اين پژوهش اطلاعات اوليه توسط مصاحبه مستقيم گرد‌آوري شده، سپس آزمون توليد واكه‌هاي زبان فارسي از نمونه‌هاي مورد نظر به عمل آمد. سازه اول و سازه دوم و سازه سوم هر شش واكه به طور جداگانه توسط دستگاه Speech studio و برنامه Real analysisنرم‌افزار Dr. Speech به دست آمد و اعداد مربوط، به طور جداگانه در جدول مربوطه ثبت گرديد و با استفاده از روش‌هاي آماري توصيفي (ميانگين، انحراف معيار، حداقل و حداكثر) بر اساس اهداف پژوهش مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: در دانش‌آموزان شكاف لب و كام، ميانگين بيشترين مقدار سازه اول مربوط به واكه /?/ 685 هرتز، سازه دوم مربوط به واكه /i/ 1542 هرتز و سازه سوم مربوط به واكه /i/ 3264 هرتز و ميانگين كمترين مقدار به ترتيب مربوط به واكه‌هاي /i/ 422 هرتز، /u/ 953 هرتز و /?/ 2565 هرتز به دست آمد. نتيجه‎گيري: نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه ميزان سازه اول در واكه‌هاي /e/، /i/ افزايش داشته است، پس احتمال كاهش افراشتگي و ارتفاع زبان وجود دارد و ميزان سازه دوم در واكه‌هاي /e/، /i/ كاهش چشمگيري داشته است. در نتيجه زبان در واكه‌هاي پيشين به سمت عقب پس‌روي داشته است. البته با افزايش وسعت شكاف و افت شنوايي اين پس‌روي بيشتر شده است. كليد واژه‌ها: شكاف كام و لب، ساختار سازه‌اي، واكه‌هاي زبان فارسي، دستگاه دكتر Speech، فضاي واكه‌اي.

Abstract Introduction: On the importance of the formant frequency, it is enough to say that the first three formants of a vowel and their internal relationships are the major components in detection of vowel type by listener. Moreover, the quality of a vowel depends on its factorial frequencies. The main application of measuring factorial frequency is for description of vowel errors because recognizing abnormal vowels, based on the listenerʹs perception, is not as exact and accurate as measuring their frequency by instrumental assessments. This study aimed at investigating first three formants of vowels in Farsi language among 7-to-9-year-old children with cleft lip and palate in Isfahan Materials and Methods: It was a descriptive cross-sectional study. Participants were twenty-three children with cleft lip and palate with an age ranging from 7 to 9 years. The raw data was gathered directly by the interviewer, and then the subjects underwent the Persian Vowel Test. first formant (F1), second formant (F2), and third formant (F3) of all six vowels of Farsi Language was obtained via Real analysis and Dr. Speech software and the apparatus Speech Studio. the scores relevant to each sample was recorded in separate data sheet designed for this study. Statistical analysis was performed on all data of interest. Results: The highest average amounts for of F1, F2, and F3 were respectively in /?/ (685 Hz), /i/ (1542 Hz), and /i/ (3264 Hz). The lowest average amount of these formants was for /i/ (422 Hz), /u/ (953 Hz), and /?/ (2565 Hz), respectively. Conclusion: The results of present study showed that F1 increased in vowels /i/ and /e/ implicating decreased height of tongue. It is also observed that F2 decreased in vowels /i/ and /e/ showing a backward movement of tongue during production of these vowels. Keywords: Farsi language vowels, vowel space, cleft lip and palate, formant structure, Dr. Speech Instrument