تغييرات زماني و مكاني شوري آب زيرزميني دشت اروميه

Temporal and spatial variability of groundwater salinity in Urmia plain

روند تشديدي كاهش سطح درياچه اروميه موجب پايين آمدن كيفيت آب، لب شور و غيرقابل برداشت شدن آن در چاه‌هاي حاشيه درياچه شده است. از اين نظر، تحقيق حاضر با هدف بررسي تغييرات شوري سطح آب زيرزميني دشت اروميه در سه دوره زماني انجام شد. براي ارزيابي شوري آب زيرزميني، داده هاي مربوط به تعداد 57 چاه در سه مقطع زماني1380، 1384 و 1387 بررسي و با استفاده از روش‌ كريجينگ معمولي در محيط GIS و نرم‌افزارهاي GS+ و ARCVIEW8 نقشه هاي تغييرات شوري آب زيرزميني دشت تهيه شد. نتايج به دست آمده نشان داد نيم تغيير نماي تجربي با مدل كروي، شعاع تاثير 26860 متر و خطاي برآورد 288/0 دسي زيمنس بر متر براي برآورد شوري آب زير زميني دشت مناسب تر است. ضريب همبستگي براي مدل برازش يافته برابر 999/0 بدست آمد. بر اساس نقشه هاي شوري آب زيرزميني تهيه شده، مساحت اراضي با شوري آب زيرزميني بيش از 2 دسي زيمنس بر متر در سال 1380 برابر 1924 هكتار بود كه در سال 1387 به 8331 هكتار رسيده است. همچنين طي اين سال ها، مساحت اراضي با شوري آب زيرزميني كمتر از 1 دسي‌زيمنس بر متر معادل 14675 هكتار كاهش يافته است. مقادير بيشينه شوري مشاهده شده نيز از 91/1 دسي‌زيمنس بر متر در سال 1380 به 8/5 دسي‌زيمنس بر متر در سال 1387 افزايش يافته است.

The intensify process of lowering Urmia lake level has led to reduce water quality, making it brackish and unusable in wells of Lake Marginal Lands. The present study investigated changes in groundwater salinity in Urmia plain using geostatistical models, and compares the results of the mapping in three time periods. To assess salinity of the groundwater, data from 57 wells in the period of 1380, 1384 and 1387 were analyzed, using Kriging in GIS, GS+ and ARCVIEW8 softwares. The results indicated that application of Kriging, experimental semi-variogram with spherical model provided better predictions with correlation coefficient of 0.99. According to the obtained groundwater salinity maps, land area with more than 2 dS/m groundwater salinity in 1380 was equal to 1924 hectares that has increased to 8331 hectares in 1387. During these years, in the study area the groundwater salinity with less than 1 dS/m was decreased about 14675 hectares. The observed maximum salinity value in 1380 has increased from 1.91 to 5.8 dS/m in 1387.