كاربرد نظريه مراقبت از خود اورم در آموزش برنامه تغذيه اي بر كيفيت زندگي بيماران همودياليزي در بيمارستان هاي آموزشي اروميه

Study of Orem’s Nursing Theory Effects on Nutritional Program Self-Care on Quality of Life in Hemodialysis Patients Referred in Educational Hospitals in Urmia-Iran

زمينه و هدف: با توجه به اختلالات متابوليك ناشي از نارسايي كليه و اهميت تغذيه در ارتقاي سلامت و كيفيت زندگي بيماران همودياليزي و آموزش موارد مربوط به تغذيه صحيح و با توجه به اينكه اكثر بيماران از آموزش منسجم و مدون در رابطه با رژيم غذايي مناسب خود محروم هستند. لذا اين پژوهش ، جهت تعيين كاربرد نظريه مرافبت از خود اورم در آموزش برنامه تغذيه اي بر كيفيت زندگي بيماران همودياليزي در بيمارستان هاي آموزشي اروميه صورت گرفت. روش بررسي : در اين مطالعه نيمه تجربي 70 بيمار دياليزي در مراكز دياليز بيمارستان هاي آموزشي اروميه در سال 1388 به روش مبتني بر هدف انتخاب و بصورت تصادفي ساده در دو گروه كنترل و مداخله قرار گرفتند. بعد از انجام پيش آزمون برنامه طراحي شده در ارتباط با تغذيه صحيح براي گروه مداخله اجرا شد. داده هاي مورد نياز با استفاده از پرسشنامه بررسي اطلاعات جمعيت شناختي و پرسش نامه كيفيت زندگي فرم كوتاه 36 گردآوري گرديد. داده ها در دو مرحله پيش از انجام مداخله و يك ماه پس از انجام مداخله جمع آوري شدند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از آزمون آناليز واريانس يكطرفه و آزمون تي مستقل استفاده شد. يافته‌ها: تاثير آموزش مراقبت از خود با مشخصات دموگرافيكي چون، وضعيت اقتصادي و سطح تحصيلات در ارتباط بود، در صورتي كه با سن، جنسيت و طول مدت دياليز ارتباط معنادار آماري نداشت ) 05/0 p=.) بين ميانگين نمره سلامت جسماني در مرحله قبل و بعد از آموزش خود مراقبتي جهت تغذيه، اختلاف معني دار آماري وجود داشت (049/0 p=). در بررسي تاثير آموزش تغذيه صحيح بر كيفيت زندگي، ميانگين نمرات از نظر عملكرد جسماني، ايفاي نقش جسماني، درد جسماني، سلامت عمومي، ميزان سرزندگي، ايفاي نقش عاطفي، درك كلي از سلامتي معني دار نبود. بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج پژوهش و با بررسي پژوهش هاي موجود، آموزش خود مراقبتي تغذيه بر ارتقاي كيفيت زندگي بيماران تاثير داشت. هرچند معني دار نبودن اختلافات قبل و بعد از آموزش در اين پژوهش را مي توان به كم سوادي اكثريت واحدهاي پژوهش و احتمال فراموشي يا انجام ندادن توصيه ها به علت دشواري اجرا يا فقر دانست.

Background and Objective: A chronic disease is a long term, debilitating with a non- curable pathology that may cause decrease in quality of life. The patients need a long term help for keeping their abilities and preventing of disabilities. Orem self care pattern can be used for creating a balance between human abilities and needs like proper diet. With regard to importance of nutrition in health promotion and quality of life in hem dialysis patients and lacking of related educational programs, the study was done to determine Orem’s nursing theory effects on nutritional program self-care on quality of life in haemodialysis patients referred in educational hospitals in Urmia-Iran. Methods: In a Design of quasi-experiments, 70 patients in dialysis wards in treatment group and a control group in educational hospitals in Urmia in 2009 were requested to fill in demographic questionnaire and the validated SF-36 QoL questionnaire before and after receiving dietary education. The SF-36 questionnaire was used، a short-form QoL scoring system consists of 36 questions that are compressed into eight multi-item scales covering all aspects of QoL. Ttest and ANOVA were used for data analysis. Results: Self care education about nutrition had asign ificatant relationship with economic situation and educational status. (p=0.05) But no significant relationship with age, gender and duration of hemodialysid was seen (p=0.14) in study of proper nutrition education effects, no significant relationship with physical functioning، role-physical, vitality, emotional role, general health, general perception about health no significant relationship was found. Conclusion: Based on the results, self-care for nutrition dimension was effective on QOL in patients. However, non-significant meaningfulness before or after education in some items may be related to patients illiteracy or misunderstanding of education that were taught because of Poverty and difficulty.