رويكردي تطبيقي به بينش فرجام شناسانه‌ي شعر بدر شاكر السياب و فروغ فرخزاد

A Comparative Reading of Apocalyptic Vision in Badr Shakir al-Sayyab & Forough Farrokhzad’s Poetry

بدر شاكر السياب، شاعر نوپرداز عراقي در دوره ي معاصر (1964-1926) و به باور برخي صاحب نظران، طلايه دار جريان نوپردازي در شعر معاصر عربي، از سرايندگاني است كه در متن نمادگرايانه ي بسياري از سروده هاي خويش در جايگاه يك «شاعر- مكاشف» به طرح و تبيين گونه اي ادبيات مكاشفه اي (Apocalyptic Literature) مي پردازد؛ در ادبيات فارسي نيز، فروغ فرخزاد(1345-1313) از برجسته ترين سرايندگان معاصر در گستره ي ترسيم و تبيين ادبيات مكاشفه اي در شعر به شمار مي رود. مقاله ي حاضر، جستاري توصيفي- تطبيقي است در راستاي ترسيم نمودهاي ادبيات مكاشفه اي در شعر «رويا عام1956» بدر شاكر السياب و «آيه هاي زميني» فروغ فرخزاد؛ و مي كوشد تا پس از ترسيم چارچوب، زوايا و شاخصه هاي ادبيات مكاشفه اي و بيان گونه هاي آن به توصيف و تبيين چگونگي ظهور و بروز آن در متن ادبي بدر شاكر السياب و فروغ فرخزاد، خوانش سازه هاي ادبيات آپوكاليتيك در دو متن و بازكاوي و تطبيق بينش و نمود آپوكاليپس(Apocalypse) در سروده هاي يادشده بپردازد؛ از مهمترين اين نمودها كه در پژوهش پيش رو مورد توجه قرار دارند، عبارت اند از : مكاشفه هاي پيش گويانه ي دو شاعر به منظور ملموس ساختن اكنونِ بحران، فاجعه، بي نظمي و بي عدالتي، ترسيم كشمكش دو جريان خير و شر يا به ديگر سخن روايت نبرد اهورا و اهريمن با رويكرد به دوران معاصر با طرح احتمال تحقق حالت برتر و بكارگيري اساطير رستاخيز، نجات و قرباني به منظور آفرينش فضايي آخر الزماني و رستاخيزي.

Badr Shakir al- Sayyab)1926-1964)the Iraqi poet ,known as the pioneer of new movement in Arabic poetry, is famous for his extensive use of symbols and myths in his works ,some of which are related to apocalyptic views. In modern Persian literature Forough Farrokhzad )1313-1345( is considered one of the most prominent poets in the realm of apocalyptic literature. The present article , a descriptive-comparative research aims at the delineation of apocalyptic viewpoints in Sayyab’s ode: “The Dream of Year 1956” and Farrokhzad’s “Terrestrial Verses”. It describes the two poets’ approach to apocalyptic ideas and compares their apocalyptic vision in its similarity and variety and explains the symbols and allusions used in two works.The results of the research display that the two poets depicted the disastrous crisis of the end of the time and they both emphasized the catastrophic events of human societies. What makes a distinctive differentiation between the two odes is the poet’s final vision which is optimistic in Sayyab’s poem and pessimistic in Farrokhzad’s ode.