اثربخشي فعاليت‌هاي يكپارچگي حسي- حركتي بر نشانه‌هاي اختلال نقص توجه- بيش‌فعالي

The effectiveness of sensory-motor integration with an emphasis on proprioceptive and vestibular senses on the symptoms of Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder (ADHD)

چكيده مقدمه: ‌اختلال نقص توجه- بيش‌فعالي اختلال شايعي در دوران كودكي است و يافتن درمان موثري كه از شدت و عمق نشانه‌هاي آن بكاهد، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در پژوهش حاضر، اثر يكپارچگي حسي- حركتي با تاكيد بر حواس عمقي و دهليزي به عنوان يك روش درماني براي بهبود نشانه‌هاي اصلي اين اختلال مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه آزمايشي با پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمايش و شاهد بود. از بين دانش‌آموزان 6 تا 12 ساله مبتلا به اختلال نقص توجه- بيش‌فعالي كه در سال تحصيلي 91-1390 در شهر سمنان مشغول به تحصيل بودند، 32 دانش‌آموز به صورت تصادفي انتخاب و به دو گروه 16 نفري آزمايش و شاهد تقسيم شدند. گروه آزمايش هفته‌اي دو بار و طي 12 جلسه دو ساعته، مداخله يكپارچگي حسي- حركتي (با تاكيد بر حواس عمقي و دهليزي) را دريافت نمودند. نشانه‌هاي اختلال نقص توجه- بيش‌فعالي هر دو گروه با استفاده از پرسش‌نامه نشانه‌هاي مرضي كودكان (Child symptom inventory يا CSI) (4) ارزيابي شد. داده‌هاي جمع‌آوري شده با آزمون‌هاي آماري Shapiro-Wilk و تحليل كوواريانس چند متغيري (MANOVA) و تك متغيري (UNIANCOVA) بررسي شدند. يافته‌ها: طبق آزمون مبتني بر گزارش معلمان، گروه آزمايش در نمرات متغير بي‌توجهي و بيش‌فعالي نسبت به گروه شاهد عملكرد بهتري داشت (001/0 > P)، ولي كاهش نمرات متغير تكانشگري گروه آزمايش نسبت به گروه شاهد (050/0 < P) معني‌دار نبود، ولي بر اساس آزمون مبتني بر گزارش والدين در نمرات متغير بي‌توجهي، بيش‌فعالي و تكانشگري گروه آزمايش نسبت به گروه شاهد عملكرد بهتري داشت (001/0 > P). نتيجه‎گيري: در مجموع مداخله يكپارچگي حسي- حركتي با تاكيد بر حواس عمقي و دهليزي به طور معني‌داري نقص توجه، بيش‌فعالي و تكانشگري را در جامعه مورد بررسي بهبود داد. كليد واژه‌ها: يكپارچگي حسي- حركتي، حواس عمقي و دهليزي، نقص توجه، بيش‌فعالي و تكانشگري

Abstract Introduction: Attention deficit - hyperactivity disorder (ADHD) is a common childhood disorder which should be effectively treated in order to decrease the severity of its symptoms. In the present study, the effects of proprioceptive and vestibular sensory integration were aimed to be determined as a treatment approach for alleviating the symptoms of this disorder. Materials and Methods: In this study a quasi-experimental method with pretest, posttest, and control group was adopted. Participants were thirty-two 6-to-12 year-old students with ADHD studying at the schools of Semnan, Iran. They were randomly selected and assigned to either an experimental (n = 16) or control group (n = 16). The experimental group received a sensory integration intervention program (with an emphasis on Proprioceptive and Vestibular senses) that consisted of 12 sessions, lasting 2 hours each and held two times a week. The Child Symptom Inventory- 4 (CSI-4) was used to evaluate the symptoms of the disorder. The obtained data were statistically analyzed by Shapiro-Wilk test, and also by univariate and multivariate analysis of covariance. Results: According to the reports of teachers, the experimental group had better scores for inattention and hyperactivity than did the control group (P > 0.001). Impulsivity scores, however, was not significantly reduced in the experimental group compared to the control group (P < 0.050). According to parents, the experimental group had better Performance than did the control group in the domains of inattention, hyperactivity and impulsivity (P > 0.001). Conclusion: The intervention involving sensory- motor integration with an emphasis on proprioceptive and vestibular senses significantly improved attention deficits, hyperactivity and impulsivity in the studied population. Keywords: Sensory-motor integration, Proprioceptive and vestibular senses, Attention deficit, Hyperactivity and impulsivity