بنيادهاي اساطيري و حماسي داستان ديوان مازندران در شاهنامه

Mythological and epic foundations in the story of Beasts of Mazandaran in Shahnameh

اين مقاله به شناسايي بنيادهاي اساطيري و حماسي داستان ديوان مازندران در شاهنامه با توجه به پيشينه آنها در متون اوستايي، پهلوي، سغدي و ... مي پردازد. نخستين سرچشمه هاي اساطيري و حماسي ديوان مازندران در متون اوستايي و پهلوي است. در اين متون ديوان مازندران در دو ساختار مينوي و انسان گونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ايزدان و انسان ها قرار مي گيرند. اما داستاني مستقل در كتاب نهم دينكرد آمده كه چارچوب حماسي داستان ديوان مازندران را بوجود آورده است. در اين داستان ديوان مازندران انسان هايي غول پيكرند كه در برابر فريدون قرار مي گيرند و اين روايت به گزارش نخست كوش نامه منتقل مي شود. انسان هاي غول پيكر در گزارش دينكرد و كوش-نامه با گذر از داستان هاي نريمان و ديوان مغرب، سام و نره ديوان مازندران و رستم نامه سغدي داراي گوهر اهريمني شده و به ديواني از تبار اهريمن با نيروهاي جادويي و كردارهاي فرابشري دگرگون مي شوند. در پايان داستان ديوان مازندران پس از اسطوره-زدايي به گزارش دوم كوش نامه انتقال مي يابد

This article seeks to identify the epic and mythological foundations of the story of the Beasts of Mazandaran in Shahnameh with particular attention to their records in Avestan, Pahlavi, Soghdi and other texts. The very first epic and mythological origin of this story is in the Avestan and Pahlavi texts. In these texts, the beasts appear in two divine and manlike structures and stand against Ahuramazda, deities and men. However, in the ninth book of Dinkard, an independent story makes the epic framework of the story of Beasts of Mazandaran. In this story, beasts are gigantic men who stand against Feraydun . This narration is conveyed to the first report in Koushnameh. These gigantic men in the report of Dinkard and Koushnameh having passed through the stories of Nariman and Maghreb Beasts, Sam and Nareh beasts of Mazandaran and Soghdi Rostamnameh acquire demonic nature and transform into demonic beasts with magic forces and superhuman deeds. In the end, the story of beasts of Mazandaran after being demythologized is conveyed to the second report of Koushnameh.