مطالعه سكونتگاه غيررسمي مشهدقلي در مجموعه شهري مشهد، ايران

The study of informal residence of Mashhad Qoli in Conurbation of Mashhad, Iran

شهرنشيني در جهان امروز، اشكالي بسيار گسترده و پيچيده‌تر پيدا كرده است كه معمولاً از آن، به‌عنوان كلان‌شهر يا منطقه كلان‌شهري يا مجموعه شهري نام برده مي‌شود. شهر مشهد نيز، با ?/?ميليون نفر جمعيت، دومين كلان‌شهر كشور پس از تهران است كه جمعيت حاشيه‌نشين ناپايدار آن، بيش از ???هزار نفر است كه در گستره مجموعه شهري مشهد، مانند كمربندي، دور تا دور آن را فراگرفته است. دراين‌بين، شهرك مطهري (مشهد قلي)، يكي از چندين سكونتگاه غيررسمي در مجموعه شهري مشهد است كه با مشكلات متعدد اجتماعي و اقتصادي و كالبدي، به‌ويژه در بخش مسكن، از جمله فقر مسكن، كيفيت كم مساكن، همجواري با كاربري‌هاي ناسازگار با محيط سكونت و... ر‌وبه‌روست كه پژوهش حاضر، با هدف دستيابي به راهبردي براي سامان‌دهي و بهبود وضعيت مساكن و محيط مسكوني اين سكونتگاه انجام شده است. روش تحقيق، توصيفي‌تحليلي، گردآوري داده‌ها به كمك دو تكنيك مطالعات اسنادي‌كتابخانه‌اي و برداشت‌هاي ميداني ازطريق ابزارهاي مشاهده، تكميل پرسش‌نامه و عكس‌برداري انجام شده است. براساس نتايج تحقيق، بخش عمده مساكن در سكونتگاه غيررسمي مشهدقلي، مشهدقلي، مرمتي و با مصالح كم‌دوام و دست‌دوم و فاقد پروانه ساخت هستند. همچنين، استقرار مهاجران روستايي كم‌درآمد، موجب حاكميت ساخت‌وسازهاي غيرحرفه‌اي، طولاني‌شدن دوره ساخت و كاهش توان توليد مسكن در اين محدوده شده است. لذا، هرگونه تلاش درجهت زدودن چهره فقر از اين سكونتگاه، گامي م‍وثر درراستاي كاهش مشكلات مسكن مجموعه تلقي مي‌شود.

Urbanization is wide and complex in the current world and it is considered metropolis or Conurbation. Mashhad with the population of 2.4 million people is the second metropolis after Tehran and the population of its instable margin is more than 800 thousand people covering it as a belt in Mashhad Conurbation. Motahari Township (Mashhad Qoli) is one of the informal residences in Mashhad Conurbation being faced with many social, economical and structural problems including housing, the lack of housing, low quality of housing, proximity with inconsistent use with residential, etc. the current study is performed with the objective to achieving a strategy to organize and improve the condition of housing and residential. The study was descriptive-analytical method and the data collection was done by attribute-library studies and field studies were done by observation, filling out questionnaire and photograph. Based on the results of the study, the great part of housing in informal residential of Mashhad Qoli were repaired with low durable materials, second hand without build license. Also, establishing low income rural immigrants caused the dominance of unprofessional mechanisms, long building period and reduction of housing construction in this region. Thus, any attempt to remove poverty from this residential can be considered an effective step to reduce housing problems.