بررسي تاثير گردشگري خانه هاي دوم بر سرمايه ي اجتماعي (مورد مطالعه: روستاهاي ليره سر و سياوَرَز شهرستان تنكابن)

The influence of second home tourism on social capital (Case study: Siyavaraz and Lirehsar villages in Tonekabon, Iran)

اثرات گردشگري خانه هاي دوم، به سه دسته ي اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي تقسيم شده است. در مقاله ي حاضر، مساله ي اصلي اثرات اجتماعي گردشگري خانه هاي دوم است. هدف اين مطالعه، سنجش تاثير وجود گردشگري خانه هاي دوم به عنوان يك پديده ي معاصر در سكونتگاه-هاي روستايي، بر تغييرات ميزان سرمايه ي اجتماعي و ابعاد آن در ميان ساكنان اين مناطق است. روش تحقيق، پيمايشي و جامعه ي آماري، روستاهاي واجد و فاقد خانه ي دوم در سطح شهرستان تنكابن بوده است. حجم نمونه ي آماري، 228 نفر است كه از ساكنان 15 سال به بالاي روستاهاي سياوَرَز (واجد خانه هاي دوم) و ليره سر (فاقد خانه ي دوم) به شيوه ي تصادفي سيستماتيك انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ي محقق ساخته جمع آوري شد. اعتبار سوالات با استفاده از اعتبار محتوايي (از نوع صوري) و پايايي ابزار سنجش با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ (78/0) مورد تاييد قرار گرفت. يافته ها نشان داد كه تفاوت سرمايه ي اجتماعي در هر دو روستا از لحاظ آماري معني دار نيست؛ لكن جزييات نتايج نشان داد كه مولفه هاي مشاركت اجتماعي رسمي، اعتماد اجتماعي و اعتماد نهادي در روستاي سياوَرَز (داراي خانه هاي دوم)، به طرز معني داري از روستاي ليره سر (فاقد خانه ي دوم) كمتر است. همچنين نتايج نشان داد كه سطح تحصيلات و ميزان درآمد ساكنان روستاي سياوَرَز (داراي خانه هاي دوم)، به طرز معني‌داري بيشتر از روستاي ليره سر (فاقد خانه ي دوم) است. گسترش خانه هاي دوم با اثرات اقتصادي مثبت (افزايش سطح تحصيلات و ميزان درآمد) و پيامدهاي اجتماعي منفي (كاهش در مولفه هاي سرمايه ي اجتماعي)، معماگونه و متناقض نما به نظر مي رسند و در اين زمينه به تحقيقات بيشتري نياز است.

The impact of second home tourism is divided into three categories: economic, social and environmental. The main focus of this paper is the social impact of second home tourism. The study analyzes social capital by comparing two rural areas. To collect the data, a research are made questionnaire with Chronbach Alpha reliability of 0.78 was used. Stratified random sampling was used to select the sample which consistied of 228 people settling in Siyavaraz (with second homes) and Lirehsar (without second homes) for at least 15 years. The results showed that social capital in one village was not significantly different from the one in the other village . However, details showed that the level of formal social participation, social trust and institutional trust was higher in Lirehsar (without second homes) than in Siyavaraz (with second homes). On the other hand, level of literacy and rate of income were higher in Siyavarz than in Liresar. The study suggests further research in this area as second homes with positive economic effects and negative social effects seem contradictory.