ترجمه فارسي دو نمونه از معربات فارسي قرآن كريم «ابريق» و «استبرق»

Persian Counterparts of Two Arabicized Persian words in the Holy Quran: "Ebriq," and" Estabraq"

در قرآن واژگاني وجود دارند كه از اصالت عربي برخوردار نيستند؛ اين واژه‏ها، معرّب يا دخيل ناميده مي‏شوند. درباره تعداد معرّبات فارسي در قرآن، اختلاف‏نظر وجود دارد، اما اصل وجود آنها مورد اتفاق است. درباره ترجمه معربات فارسي، زبان اصلي اين كلمات و زبان مقصد در ترجمه، يكسان است. در نتيجه، اين سوال مطرح مي‏شود كه آيا مي‏توان اين واژگان را بي‏نياز از ترجمه شمرد؟ و يا مي‏توان شكل پيش از تعريب كلمه را بدون در نظر گرفتن دگرگوني‏هاي معنايي لغت، به كار گرفت؟ اين نوشتار با محور قرار دادن دو واژه معرّب از فارسي «ابريق» و «استبرق»، پاسخ اين سوالات را جست‏وجو مي‏نمايد. روش پژوهش، كتابخانه‏اي و مبتني بر توصيف و تحليل بوده و بعد از معناشناسي و نقد ترجمه‏هاي ارايه‏شده از اين دو واژه، به اين نتيجه رسيده است كه نمي‏توان شكل معرّب كلمه و نيز شكل پيش از تعريب آن را ـ بدون در نظر گرفتن معاني جديدي كه نزد مخاطب امروزين يافته است ـ در ترجمه به كار گرفت. در نتيجه، معادل «آبريز» براي لفظ «ابريق»، و «ديباي ضخيم» يا «ديباي درشت بافت» براي «استبرق» برگزيده مي‏شوند.

There are some words in the Quran which are not of Arabic origin. They are called arabicized or loan words. Different views are shown on the number of Persian arabicized words in Quran but there is a broad agreement on their existence. When these Persian arabicized words are translated, the same word is used in the source target languages. So the questions that arise here are: is it possible to say that there is no need to translate these words? Can their original form before arabicization be used regardless of the changes in their meanings? This paper tries to answer these questions by focusing on two Persian arabicized terms-Ebriq, goblet and Estabraq, thick brocade or coarse woven brocade. A library method based on description and analysis is used in this research. Having reviewed the semantic study of these words and criticized their existing translations, this paper concludes that it is not possible to use the arabicized forms and the original forms of these terms – regardless of their new meanings for the audience of contemporary - in translation. As a result, it chooses the term "goblet" as an equivalent for "ebriq" and "thick brocade" or "coarse woven brocade" as an equivalent for "estabraq"