تاثير بهره‌وري نيروي كار، امنيت سرمايه‌گذاري، نرخ ارز و شرايط تجاري بر جذب سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در ايران در شرايط ثبات و بي‌ثباتي

The effect of Labor Productivity, Investment Security, Exchange Rate, and Economic Openness on Foreign Direct Investment in Iran under Stable and Nonstable Conditions

در چند دهه گذشته جذب سرمايه‌‌هاي مستقيم خارجي يكي از راه‌هاي تامين مالي كشورها براي افزايش سطح سرمايه‌گذاري درداخل بوده است. در اين راستا شرايط اقتصادي كشورهاي ميزبان براي افزايش سطح سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي از اهميت بالايي برخوردار بوده است. از اين رو در اين مطالعه بررسي تاثير برخي از متغيرهاي كلان اقتصادي بر FDI در ايران مورد بررسي قرار مي‌گيرد. دوره زماني انتخابي 1352 تا 1385 و تكنيك اقتصادسنجي مورد استفاده در اين مقاله، روش خود توضيح‌برداري با وقفه‌هاي گسترده (ARDL) براي شرايط ثبات و روش واريانس ناهمساني شرطي خود رگرسيون تعميم‌يافته (GARCH) براي شرايط بي‌ثباتي بعد از آزمون آرچ LM و تاثير وجود ناهمساني در مدل مي‌باشد. نتايج تخمين مدل بيانگر اين است كه در شرايط ثبات براساس سه خروجي در كوتاه مدت و بلندمدت افزايش نرخ ارز تاثير منفي بر جذب سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي داشته، همچنين افزايش بهره‌وري نيروي كار، امنيت سرمايه‌گذاري دوره 1-t، امنيت سرمايه‌گذاري در دوره t و درجه باز بودن اقتصاد تاثير مثبت بر جذب سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي داشته است. نتايج برآورد مدل پويا نيز وجود رابطه بلندمدت بين متغيرهاي ذكر شده و خالص سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي را تاييد مي‌كند. مدل تصحيح خطا (ECM) نيز حاكي از آن است كه تعديل به سمت مقدار تعادلي يا بلندمدت خالص سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي حدود 5/1 سال طول مي‌كشد. نتايج تخمين مدل تحت شرايط بي‌ثباتي نيز به لحاظ نوع اثرگذاري متغيرهاي توضيحي روي متغير وابسته به مانند مدل كوتاه مدت و بلندمدت باثبات بوده با ضرايب متفاوت اثرگذار، همچنين نشان‌دهنده اثر مليت شوك ايجاد شده در شرايط بي‌ثباتي روي كاهش خالص سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي است.

The main Purpose of this study is to examination the effect of the main economic variables on the foreign direct investment in Iran under stable and nonstable conditions during 1973-2006. The study of stable conditions is based on Auto Regressive Distribution Lag (ARDL) models, and the study of nonstable conditions is based on Hitrosidacity group (GARCH) models. The study examines the effect of Positive and negative shocks on the net foreign direct investment under nonstable conditions. The results indicate the positive effects of labor productivity, economic openness and investment security, and the negative effect of the exchange rate on the net foreign direct investment under stable and nonstable conditions.