بررسي تاثير كودهاي بيولوژيك و حجم هاي مختلف آب در هر نوبت آبياري بر خصوصيات رويشي و عملكرد دانه كنجد (Sesamum indicum L.)

Effects of biofertilizers and different water volume per irrigation on vegetative characteristics and seed yield of sesame (Sesamum indicum L.)

به منظور بررسي اثر كودهاي بيولوژيك و حجم هاي مختلف آب بر برخي خصوصيات رويشي و عملكرد دانه كنجد (Sesamum indicum L.) آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1388 اجرا شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با دو فاكتور و سه تكرار انجام شد. در اين آزمايش سه كود بيولوژيك (نيتراژين، نيتروكسين و بيوفسفر) و شاهد به عنوان فاكتور اول و سه حجم آب در هر نوبت آبياري (100، 200 و 300 ميلي ليتر) به عنوان فاكتور دوم در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه اثر ساده كود بيولوژيك و حجم آب بر ارتفاع بوته، فاصله اولين ميانگره از سطح خاك، تعداد و وزن خشك برگ، وزن خشك ساقه، عدد كلروفيل متر، درصد رطوبت نسبي برگ و عملكرد دانه كنجد معني دار (05/0?p) بود. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب در نيتراژين و شاهد با 4/204 و شاهد با 0/100 كيلوگرم در مترمربع مشاهده شد. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب در حجم آبياري 100 و 300 ميلي ليتر با 1/202 و 1/170 كيلوگرم در مترمربع حاصل شد. همچنين اثر متقابل كود بيولوژيك و حجم آب بر ارتفاع بوته و محتوي آب نسبي برگ كنجد معني دار (05/0?p) بود. تلقيح با كودهاي بيولوژيك بدليل بهبود توسعه سيستم ريشه اي و همچنين توليد انواع هورمون ها و مواد بيولوژيكي محرّك رشد گياه باعث فراهمي رطوبت و افزايش دسترسي به عناصر غذايي گرديد. افزايش حجم آب از 100 به 300 ميلي ليتر احتمالاً به دليل نياز آبي نسبتاً پايين كنجد باعث كاهش خصوصيات رشدي اين گياه گرديد. بنابراين چنين به نظر مي رسد كه كاربرد كودهاي بيولوژيك مناسب در مناطق خشك و نيمه خشك، مي تواند در بهبود خصوصيات رويشي و عملكرد دانه اين گياه مقاوم و موثر باشد.

In order to study the effects of biofertilizers and different water volume per irrigation on vegetative characteristics and seed yield of sesame (Sesamum indicum L.), an experiment was conducted at the Research Greenhouse of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, during 2009. This experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications. The first and the second factors were biofertilizers (Nitragin, Nitroxin, bio-phosphorus and control) and water volume per irrigation (100, 200 and 300 ml), respectively. The results showed that the simple effects of biofertilizer and irrigation volume were significant (p?0.05) on plant height, the first internode length, number and dry weight of leaves, dry weight of stem, chlorophyll content and relative water content (RWC) of sesame. Also, interaction between biofertilizer and water volume per irrigation was significant (p?0.05) plant height and RWC. The maximum and the minimum sesame seed yield were observed in Nitragin and control with 204.4 and 100.0 kg.m-2, respectively. The highest seed yield was observed in 100 ml (202.1 kg.m-2) and the lowest was achieved with 300 ml (170.1 kg.m-2) per irrigation water. Application of biofertilizers enhanced root development and hence availability of moisture and nutrients, particularly nitrogen and phosphorus. On the other hand, since these fertilizers are promote of growth regulator and hence in basement of growth and photosynthesis of sesame. With increasing irrigation volume from 100 to 300 ml, growth of sesame was decreased. Therefore, sesame application of biofertilizers could improve its vegetative characteristics in dry and semi-dry regions.