بررسي پيشگويي كننده‌هاي مراقبت‌هاي بهداشت دهان و دندان در مادران باردار

Predictors of Oral Health Care in Pregnant Women Based on Health Belief Model

مقدمه: رعايت رفتارهاي بهداشت دهان و دندان در گروه پر مخاطره مادران باردار به دليل حفظ سلامت خود و جنين آن‌ها اهميت زيادي دارد. الگوي اعتقاد بهداشتي از الگوهاي روان‌شناسي است كه تلاش مي‌كند تا رفتارهاي بهداشتي را با تمركز بر اعتقادات و نگرش‌هاي افراد توصيف نمايد. از اين رو پژوهش حاضر با هدف تعيين پيشگويي ‌كننده‌هاي مراقبت‌هاي بهداشت دهان و دندان در مادران باردار شهر اراك بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي انجام شد. روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي تحليلي، 340 نفر از مادران باردار شهر اراك با روش نمونه‌گيري تصادفي ساده از مراكز بهداشتي درماني انتخاب شدند. مقياس مربوط به عوامل مدل اعتقاد بهداشتي (حساسيت، شدت، تهديد، منافع، موانع و خودكارامدي درك‌شده و راهنماهاي عمل) و عملكرد در خصوص مراقبت‌هاي بهداشت دهان و دندان از طريق مصاحبه و مشاهده سنجيده شد. در نهايت اطلاعات مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: از بين متغيرهاي مدل اعتقاد بهداشتي، خودكارامدي و موانع درك‌شده بيشترين عامل پيش‌بيني كننده رفتار بهداشتي دهان و دندان در مادران باردار بودند. ميانگين نمره عملكرد مادران در خصوص انجام مراقبت‌هاي بهداشت دهان و دندان 7/9 ± 1/43 بود. در اين پژوهش بين حساسيت درك‌شده و عملكرد ( 44/0 = r)، شدت درك‌شده و عملكرد (51/0 = r) و خودكارامدي و عملكرد (61/0 = r) ارتباط مثبت مشاهده شد (05/0 > P). اين در حالي است كه بين موانع درك‌شده در خصوص انجام رفتارهاي مراقبت بهداشت دهان و دندان و عملكرد مادران در اين زمينه ارتباط معكوس مشاهده شد (65/0- =r). متغيرهاي فوق 8/46 درصد از واريانس رفتارهاي مراقبت بهداشت دهان و دندان را بيان نمودند. نتيجه‌گيري: مطالعه حاضر كارايي الگوي اعتقاد بهداشتي را در پيشگويي اتخاذ مراقبت‌هاي بهداشت دهان و دندان در مادران باردار نشان داد. از اين رو اين الگو مي‌تواند به عنوان چارچوبي جهت طراحي و اجراي مداخلات آموزشي جهت كاهش پوسيدگي دندان استفاده شود و در دوران بارداري به حفظ سلامت مادر و كودك كمك نمايد.

Background: Respecting oral health behavior in high risk pregnant women is very important for their health and the infant’s health. Health belief model is one of the psychological models that describe health behaviors by focusing on the beliefs and attitudes of the individuals. The aim of this study was to determine the predictors of oral health care in pregnant women based on health belief model in Arak, Iran. Methods: 340 pregnant women were selected with random sampling method from health centers in Arak, Iran. The health belief model scale (susceptibility, severity, threat, benefit, barriers, perceived self-efficacy and manuals) as well as their performance of the oral health care behaviors was assessed through interview and observation. Findings: Among the variables of health belief model, self-efficacy and perceived barriers were the most predicting factor of oral health behavior in pregnant women. The mean performance of women on oral health care was 43.1 ± 9.7. In this study, between performance and perceived susceptibility (r = 0.44), perceived severity (r = 0.51) and self-efficacy (r = 0.61), a positive correlation was observed (P < 0.05). However, between the perceived barriers of oral health care and mother’s behavior an inverse relationship was observed (r = -0.65). The above variables expressed 46.8% of the variance in oral health care behaviors. Conclusion: The present study showed the performance of health belief model in predicting the oral health care decisions for pregnant women. Therefore, this model can be used as a framework for designing and implementing educational interventions in order to reduce dental decay, and can help maintaining the health of mothers and infants during pregnancy.