تنظيم نقشه‌ جغرافيايي ميزان بروز سرطان معده در ايران طي دوره پنج ساله با استفاده از روش پواسن كريگيدن (Poisson kriging) منطقه به منطقه

Mapping of Stomach Cancer Rate in Iran Using Area-to-Area Poisson Kriging

مقدمه: سرطان معده بالاترين شيوع را در ميان سرطان‌هاي دستگاه گوارش در ايران دارد. بنابراين مطالعه حاضر براي تبيين توزيع جغرافيايي سرطان معده با روش دقيق پواسن كريگيدن (Poisson kriging) منطقه به منطقه در سطح كليه شهرستان‌هاي ايران و شناسايي مناطق پرخطر انجام گرفت. روش‌ها: اين مطالعه از نوع كاربردي- بوم‌شناسي بود و از داده‌هاي ثبت شده توسط اداره سرطان مركز مديريت بيماري‌هاي غير واگير وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي استفاده شد. داده‌هايي كه در سطح 336 شهرستان و در طول سال‌هاي 86-1382 جمع‌آوري شد، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نرم‌افزار Spacestat براي برآورد پارامترها و نرم‌افزار 9.3ArcGIS براي نمايش برآوردها بر روي نقشه به كار گرفته شد. يافته‌ها: ميانگين ميزان بروز بر اساس روش پواسن كريگيدن منقطه به منطقه (19/5) و ميانگين واريانس ميزان بروز (72/0) برآورد گرديد. بيشترين ميزان بروز (36/16) با واريانس (01/1) مربوط به شهرستان ديوان‌دره و كمترين ميزان بروز (12/0) با واريانس (67/0) مربوط به شهرستان سرباز برآورد شد. كمترين واريانس (01/0) مربوط به تهران و بيشترين واريانس (51/2) مربوط به كوهبنان به دست آمد. نتيجه‌گيري: با توجه به برازش مناسب روش پواسن كريگيدن منطقه به منطقه در مناطق ناهمگن فضايي، استفاده از اين روش در نقشه‌بندي بيماري پيشنهاد مي‌شود. اين مطالعه نشان داد كه در شهرستان‌هاي استان‌هاي اردبيل، مازندران و كردستان ميزان بروز بيماري بيشتر است.

Background: Stomach cancer has the highest prevalence of gastrointestinal cancer in Iran. Therefore, the aim of this study was mapping stomach cancer rate in Iran using area-to-area Poisson Kriging. Methods: Data of 336 cities in Iran was analyzed that was gathered by the ministry of health and medical education (in the non-infectious diseases management center) from 2003 to 2007. Area-to-area Poisson Kriging method was used to estimate the parameters of the map. Findings: Mean incidence rate according to area-to-area Poisson Kriging method was estimated 5.19. Variance mean incidence rate using the method was 0.72. Maximum incidence 16.36 with variance 1.01 was related to Divandareh County and minimum incidence rate 0.12 with variance 0.67 was related to Sarbaz County. Minimum variance incidence rate 0.01 was related to Tehran and maximum variance incidence rate 2.51 was related to Koohbanan County. Conclusion: The Area-to-Area Poisson Kriging method is recommended for estimating disease mapping parameters since this method accounts spatial support and pattern in irregular spatial area. The counties in provinces of Ardebil, Mazandaran and Kordestan had higher risk than other counties.