بررسي عملكرد رانندگان موتور سيكلت در استفاده از كلاه ايمني بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

Use of Helmets by Motorcycle Drivers Based on Health Belief Model

مقدمه: صدمات ناشي از حوادث جاده‌اي يكي از چالش‌هاي بزرگ، اما ناديده گرفته شده در بهداشت عمومي است. با وجود اين كه كلاه ايمني خطر جراحات وارده به سر را به ميزان قابل توجهي كاهش مي‌دهد، تعداد كمي از موتور سواران از كلاه ايمني استفاده مي‌كنند. اين مطالعه به بررسي استفاده از كلاه ايمني در رانندگان موتور سيكلت بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي پرداخته است. روش‌ها: نوع مطالعه مقطعي و جمعيت مورد پژوهش 267 نفر از رانندگان موتور سيكلت در شهر تبريز بودند. ابزار گردآوري داده‌ها پرسش‌نامه‌اي شامل مشخصات دموگرافيك و سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 5/11SPSS و آزمون‌هاي آماري ضريب همبستگي Spearman و آناليز واريانس (Repeated measures ANOVA) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: ميانگين سني افراد مورد پژوهش 5/10 ± 6/30 و دامنه آن 65-15سال بود. 9/25 درصد افراد مورد پژوهش اعلام كردند كه هميشه از كلاه ايمني استفاده مي‌كنند. 22 درصد هرگز از كلاه ايمني استفاده نمي‌كردند. 19 درصد سابقه تصادف در حين رانند گي با موتور سيكلت را داشتند. طبق نتايج، افراد مورد پژوهش بيشترين ميانگين نمره را در منافع درك شده به دست آورده بودند (1/87 از 100 نمره). بين تمام متغيرهاي مدل اعتقاد بهداشتي با عملكرد رانندگان در استفاده از كلاه ايمني رابطه معني‌داري وجود داشت (05/0 > P). نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين بررسي نشان داد كه ميزان استفاده از كلاه ايمني پايين است. در برنامه‌هاي آموزشي جهت ارتقاي استفاده از كلاه ايمني، مي‌توان مدل اعتقاد بهداشتي را به كار گرفت.

Background: Road accidents is one of the great challenges but neglected by public health. Although wearing a helmet can significantly decreases the risk of head injury, but few motorcyclists make use of it. In the present study health belief model was applied in predicting helmet wearing among motorcycle drivers. Methods: 267 motorcycle drivers from Tabriz, Iran participated in the study. The data gathering tool was a questionnaire including demographic information and health belief model constructs. Data were analyzed using Spearman correlation and ANOVA tests. Findings: The subjects mean age were 30.6 ± 10 years and the range was between 15 to 65 years. According to self-report, 25.9% always used a helmet and 22% never wore it. 19% had an accident while riding the motorcycle. The participants gained the highest score in perceived benefits (87.1 out of 100). There was a significant relationship between using helmet and health belief model constructs (P < 0.05). Conclusion: The results indicated a low level of helmet wearing among the subjects. Health belief model can be used as a theoretical framework in the instructional programs to increase helmet use by motorcyclists.