تاثير برنامه آموزش بهداشت بر اساس الگوي PRECEDE بر آگاهي، نگرش و رفتار تغذيه‌اي مرتبط با كم‌خوني فقر آهن در دانش‌آموزان دختر مقطع دوم راهنمايي شهر اصفهان

Impact of Education Based on PRECEDE Model on Knowledge, Attitude and Behavior of Grade Two Guidance School Girls Regarding

مقدمه: كم‌خوني فقر آهن شايع‌ترين علت آنمي است كه حدود 30 درصد جمعيت جهان درگير آن هستند. دختران نوجوان بالاترين ميزان شيوع را دارند و چون عوارض آن بر بازده كار، نيروي توليد و در نهايت بر روند توسعه موثر است، پيش‌گيري از آن حايز اهميت است. بنابراين اين مطالعه با هدف تعيين تاثير به كارگيري الگوي PRECEDE به عنوان يك چارچوب نظري براي كنترل كم‌خوني فقر آهن در ميان دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمايي انجام شد. روش‌ها: پژوهش نيمه تجربي حاضر بر روي 130 نفر از دانش‌آموزان (65 نفر مورد و 65 نفر شاهد) كه به طور تصادفي انتخاب شده بودند در سال 89-1388 انجام شد. مداخله در سه جلسه 60 دقيقه‌اي برگزار گرديد و بلافاصله و سه ماه بعد از مداخله آموزشي توزيع و تكميل پرسش‌نامه‌ها صورت گرفت. ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرسش‌نامه‌اي محقق ساخته بر اساس اجزاي مدل PRECEDE بود. به منظور دستيابي به نتايج از نرم‌افزارSPSS نسخه 18 و آزمون‌هاي آماري Independent t، Paired t، ANOVA with repeated measures و 2? استفاده گرديد. يافته‌ها: پس از مداخله آموزشي در گروه مورد نسبت به گروه شاهد ميانگين نمره آگاهي، ميانگين نمره نگرش، تشكيل كلاس‌هاي آموزشي، شركت در كلاس‌هاي آموزشي و استفاده از منابع آموزشي (عوامل قادر كننده)، تشويق خانواده و معلمان (عوامل تقويت كننده) و رفتارهاي پيش‌گيري كننده از كم‌خوني فقر آهن افزايش معني‌داري يافتند (001/0 > P). نتيجه‌گيري: مطالعه حاضر نشان دهنده تاثير مثبت مداخله آموزشي بر اساس الگوي PRECEDE و اجزاي اصلي آن (عوامل مستعد كننده، عوامل قادر كننده و عوامل تقويت كننده) در افزايش رفتارهاي پيشگيري كننده از كم‌خوني فقر آهن در جامعه مورد مطالعه بود.

Background: Iron deficiency anemia (IDA) is the most common cause of anemia. It is estimated that about 30% of the world population suffer from it. The highest prevalence of this anemia is in Adolescent girls. Because of its effects on work efficiency, productivity and development trend, prevention is important. The aim of this study was to determine the effect of applying the PRECEDE educational model as a theoretical framework for controlling IDA among grade two guidance school girls. Methods: This quasi-experimental study was done on 130 students who were allocated to case (65) and control (65) groups randomly in 2010-2011. Intervention was done in three 60 minute sessions. The questionnaires were distributed and completed immediately, and three months after educational intervention. A self-administered questionnaire base on the PRECEDE model constructs was the data gathering tool. Data were analyzed by independent Student’s t-test, paired t-test, repeated measure ANOVA, and chi-square statistical tests in SPSS software version 18. Findings: After educational intervention, the mean score of knowledge and attitude (Predisposing factors), using educational resources, organizing educational class, participating in educational programs (Enabling factors), encouraging family and teachers (Reinforcing factors), and iron deficiency anemia preventive behaviors had a significant increase in the case group in comparison with the control group (P = 0.00). Conclusion: The present study indicated that an educational intervention program based on the PRECEDE model and main components (Predisposing, Enabling, and Reinforcing factors) have a positive effect in improving iron deficiency anemia preventive behaviors in the study population.