تحليل شان و ماهيت رويان انسان از منظر فقه و حقوق با تاكيد بر فناوري مهندسي سلول هاي نطفه اي انسان

Ethical and legal nature of the human embryo regarding human germ line gene engineering

مهندسي ژنتيك سلول هاي نطفه اي، نوعي روش درمان و بهسازي ژن در گستره دانش مهندسي ژنتيك است كه با هدف اصلاحات قابل توارث در نسل هاي متوالي به انجام مي رسد. مطابق با مباني علمي، رويان يكي از اصلي ترين سوژه هاي پژوهشي و عملياتي اين مهندسي محسوب مي شود. بنابراين، نتايج حاصل از پژوهش هاي علمي اين مهندسي در صورتي كه سوژه‌ي انساني را در دستوركار خود قرار داده باشند، ارتباط تنگاتنگي با مباني فقهي و حقوقي مرتبط با رويان انسان پيدا خواهند نمود. مقاله حاضر كوششي است براي ارايه ي تحليلي نو در خصوص شان رويان انسان و نوع روابط والدين با آن كه به‌طور خاص بر فناوري مهندسي ژنتيك سلول هاي نطفه اي انسان متمركز شده است. در اين راستا كوشش شده است تا با اتكا بر ايده اي كه رويان را فاقد روح انساني مي داند به طرح ريزي تحليلي نوين در خصوص ماهيت آن نايل آييم؛ تحليلي كه در بادي امر با چالش ها و سوالاتي روبه‌رو خواهد شد كه در ورطه ي رويارويي با آن‌ها جز به مدد پالايش و تدقيق موفق نخواهد بود. در چارچوب پژوهش حاضر جنين پيش از دميده‌شدن روح، جزيي از اموال مشترك والدين خود تلقي شده است. بنابراين، هسته ي مركزي اين مقاله به طرح ايده ي مملوكيت و ماليت رويان پرداخته و در نهايت به ترسيم حدود و ثغور آن اقدام شده است. در تحليل مورد نظر نگارنده، ماليت داشتن نشانه ي ارزش و منفعت ذاتي چيزي (در اين‌جا رويان) است و هرگز مستلزم رابطه ي مستقيم بين ارزش آن چيز با قابليت داد و ستد در بازار نخواهد بود. به علاوه بازخواني و توجه كافي به مفاد قاعده‌ي تسليط در خصوص حدود مالكيت والدين بر رويان گامي اساسي در تنقيح و دفاع از اين ديدگاه جديد است كه در اين پژوهش به آن اشاره شده است. بر اين اساس، تسلط مالك بر اموال خود كه در قاعده‌ي تسليط بيان و تشريح مي شود، محملي براي انواع تصرفات و مداخلات سليقه‌اي و بي‌حد و حصر مالك در اموال خود نخواهد بود.

Practically, scientific foundations illustrate that the embryo plays a main role in the related technical scenarios. Considering this fact, if technical researches orientated to human subjects, essential legal and juridical arguments will be generated. This article aims to offer a new analysis about moral and juridical nature of human embryo and the associated parental relationships. Adopting this idea that the embryo before 4th month has no human dignity, the author attempted to present a parental relationship based on ownership and material value. Although the author believes that this idea is built on the legal foundations, it primarily seems that the adopted idea will be faced to moral challenges. From the stand point of this article the concept of the material value of the embryo absolutely refers to an intrinsic value and it doesn’t necessarily relate to financial treats. On the other hand, according to the main pure content of the Islamic juridical rule of Taslit, it illustrates that the right of ownership has been limited by different restrictions.