ارزيابي طرحهاي توسعه منابع آب در سيستم چندمخزنه زيرحوضه دره‌رود با استفاده از شاخصهاي عملكردي

Evaluation of Water Resources Development Plans in Multi-Reservoir Darehrood Sub catchment System Using Performance Indices

شبيه‌سازي سيستم‌هاي منابع آب ابزاري كارآمد در ارزيابي گزينه‌هاي مختلف و تصميم سازي در شرايط توسعه است. حوضه آبريز رودخانه ارس در شرايط توسعه با افزايش شديد نياز آبي مواجه است كه براي اين منظور احداث چند سد در دست مطالعه است. در اين مطالعه از روش پويايي سيستم براي شبيه‌سازي سيستم منابع آب زيرحوضه دره‌رود از حوضه آبريز رودخانه ارس استفاده شد. سپس، براي ارزيابي سياست‌هاي مطرح شده از شاخصهاي عملكردي استفاده شد. سه شاخص استفاده شده در اين مطالعه اعتمادپذيري، برگشت‌پذيري و آسيب‌پذيري بودند كه در محاسبه شاخصهاي برگشت‌پذيري و آسيب‌پذيري از دو تعريفِ برآورد مبتني بر ميانگين و برآورد مبتني بر مقدار بيشينه استفاده شد. نتايج مقايسه شاخصها با تعاريف مختلف نشان داد اگرچه استفاده از برآوردگرهاي مبتني بر بيشينه مقدار در مطالعات گذشته توصيه شده است، اما برآوردگرهاي مبتني بر ميانگين به‌دليل در نظر گرفتن وضعيت سيستم در شرايط مختلف، حاوي اطلاعات مفيدتري هستند. بهره‌گيري از اين شاخصها در كنار نتايج مدل‌سازي علاوه بر اطلاعات سودمندي كه براي تصميم‌گيران و تصميم‌سازان دارد، امكان پيش‌بيني وضعيت سيستم در شرايط شكست را نيز فراهم مي‌آورد.

Water resources systems simulation is a helpful tool in evaluating proposed scenarios and decision making in the development condition. Aras river basin will be facing increasing water demand in the development condition; hence, construction of new reservoirs is under study. In this study, System Dynamics approach was used to simulate the Darehrood sub catchment water resources system in Aras river basin. Then, performance indices were used to evaluate the proposed scenarios. Reliability, resiliency and vulnerability were the three performance indices presented in study where maximum value and mean value estimators mentioned in the previous studies were used to estimate resiliency and vulnerability indices. The results showed that although using maximum value estimators have been proposed in some previous studies, mean value estimators provide more useful information since they consider system performance in different states. Using these indices together with the results obtained from simulation model, can provide managers and decision makers with useful knowledge of system performance and help them to predict the behavior of the system once a failure in the system has occurred