مطالعه همبستگي برخي از صفات مهم زراعي با عملكرد در ارقام گلرنگ بهاره از طريق تجزيه عليت

Study of several important yield correlated agronomic traits in spring safflower varieties via path analysis

اين بررسي با هدف تعيين همبستگي بين عملكرد و برخي از اجزاي عملكرد با استفاده از ضرايب همبستگي و تجزيه عليت، انجام شد. طرح آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي و در سه تكرار انجام شد. نيتروژن (اوره) به عنوان عامل اصلي در 4 سطح (صفر، 50، 75 و 100 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) و ارقام گلرنگ (محلي اصفهان، محلي راين، محلي كرمان، IL و PI اصلاح شده كرج) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه بين عملكرد دانه با تعداد غوزه در بوته همبستگي مثبت (*933/0) وجود دارد. بين عملكرد دانه و تعداد انشعاب فرعي فرعي نيز همبستگي مثبت (*912/0) وجود داشت؛ اما عملكرد دانه با تعداد دانه در غوزه، همبستگي منفي (685/0-) داشت. با توجه به ضرايب تجزيه عليت، بيشترين تاثير مستقيم مثبت (836/0) را صفت تعداد غوزه در بوته اعمال كرد. اثر مستقيم وزن خشك بوته بر عملكرد دانه منفي بود (250/0-) و اثر غير مستقيم اين صفت از طريق تعداد غوزه در بوته مثبت بود (637/0). بنابراين، براي رسيدن به رقم هاي پرمحصول گلرنگ در برنامه هاي اصلاحي مي توان تمام اهداف را در جهت انتخاب ارقامي با بيشترين تعداد غوزه در بوته متمركز كرد.

In order to determine the relationships among yield and yield components using the correlation coefficients and path analysis. A research was conducted in experimental farm of agricultural faculty of Kerman University during 2005. The experiment was in the form of split plot and randomized complete block design with three replications. The main plot factor was nitrogen (urea) with four levels (0, 50, 75 and 100 kg ha-1) and safflower varieties (landraces belong to Isfahan, Rayen and Kerman and Karaj bred cultivars of IL and PI) were considered as sub plot factor. Results showed that there was a positive correlation (0.933*) between seed yield and the number of heads per plant. There was also a positive correlation (0.912*) between the seed yield and the number of secondary branches but there was a negative correlation (-0.685) between the seed yield and the number of seeds per head. According to path analysis coefficients, the number of heads per plant had the most positive direct effect. Direct effect of plant dry weight on seed yield was negative (-0.250) and indirect effect of this trait via the number of heads per plant was positive (0.637). Thus, to obtain the high yield varieties of safflower in breeding programs we can concentrate our aims toward varieties selection with higher number of heads per plant.