تحليل آماري تغييرات زماني ميزان ازون در جو اصفهان

Statistical Analysis of Temporal Oscillations of Total Ozone Rate in Esfahan Atmosphere

ازون، قسمت كوچكي از جو زمين است كه با توجه به ويژگي حفاظتي آن در برابر اشعه فرابنفش خورشيدي، نقشي اساس در بقا و حيات ايفا مي-كند. بيشتر ميزان ازون (90 درصد كل ازون) در قسمت فوقاني تروپوسفر و در لايه استراتوسفر متمركز است كه به لايه ازون (ازون سپهر) معروف است. ميزان ازون در سطح جهاني بين 500-200 دابسون در نوسان است كه اين مقدار داراي تغييرات زماني و مكاني است. در اين تحقيق با استفاده از اطلاعات ده ساله ايستگاه ازون سنجي اصفهان و به كارگيري روش هاي تحليل آماري مثل تحليل رگرسيون، تحليل واريانس و آزمون استيودنت نيومن كولز به تحليل آماري تغييرات زماني ميزان ازون اصفهان پرداخته شده است. نتايج تحليل هاي آماري حاكي از وجود تغيير در ميزان ازون در سري هاي زماني ماهانه، فصلي و سالانه مي باشد كه در اين دوره آماري، اين تغييرات در اصفهان با بازه زماني فصلي تطابق و هماهنگي كاملي دارد، به طوري كه ميانگين ميزان ازون هر 4 فصل داراي اختلاف معني دار در سطح احتمال 1 درصد با يكديگر مي باشند. اين در حالي است كه اين هماهنگي در مورد ماه هاي سال مشهود نمي باشد. تمركز و غلظت فصلي ازون در فصل بهار به حداكثر و در فصل پاييز به حداقل مي رسد. تمركز و غلظت فصلي ازون در بازه ماهانه در ماه مارس (اسفند) به حداكثر و در ماه اكتبر (مهر) به حداقل مي رسد. بررسي روند در ميانگين سالانه سري زماني ايستگاه مزبور حاكي از عدم وجود روند در داده ها در سطح احتمال 5 درصد مي باشد.

Ozone is a very small part of earth atmosphere, but its presence is nevertheless vital to human well-being. Most ozone resides in the upper part of the atmosphere. This region called the stratosphere is more than 10 kilometers above earthʹs surface. About 90 percent atmospheric ozone is contained in the ozone layer or ozonosphere which shields every living thing from ultraviolet light from the sun. Total ozone is all the ozone in the atmosphere. Total ozone values often report in Dobson units. Typical values vary between 200 to 500 Dobson over the globe. Total ozone varies strongly with spatial (latitude) and temporal over the planet. This paper with using different statistical as regression analysis, variance analysis and Student-Newman-Keuls (SNK) methods tried to discover the relationship between total ozone and time variation in monthly, seasonal and annual time scale in Isfahan ozone metric station. Analysis of variance shows significant different between time series means p < 0.01. The best series agreement with the among of ozone is seasonal series so that average of among of ozone shows a significant in each season with S.N.K test but monthly and yearly mean of ozone donʹt show significant difference in all of months and years . Spring has the maximum of seasonal mean of ozone and fall has the minimum of it. Results of study on trend indicate a no significant trend in the annual mean in the time series.