فعاليت محلات تبريز در انقلاب مشروطيت

Tabriz Neighborhoods Activities in Constitutionalist Revolution

تبريز يكي از كانون‌‌هاي مهم انقلاب مشروطيت بود. با پيروزي مشروطيت و تشكيل انجمن ايالتي، نقش گروه‌هاي مختلف محلات تبريز از قشر كارگر تهي‌دست شهر گرفته تا مجاهدان، واعظان، روشنفكران، و تجار بسيار موثر و چشم‌گير شد. به خواست انجمن ايالتي، در محلات تبريز انجمن‌هاي فرعي شكل گرفتند. از آن پس اعضاي انجمن‌هاي ‌‌محلات كه نماينده انجمن مركزي در محله خود به‌شمار مي‌آمدند، به فعاليت‌هاي ‌‌سياسي و فرهنگي پرداختند. از سوي ديگر، اهالي هر محله نيز، از قشر‌هاي ‌‌مختلف، فعاليت‌هاي ‌‌فرهنگي و نظامي را آغاز كردند. تشكيل دسته‌هاي ‌‌مجاهدان و برگزيدن زبده‌ترين افراد نظامي به فرماندهي آنان و دفاع از مشروطيت در لحظات بحراني از مهم‌ترين فعاليت‌هاي ‌‌نظامي آن‌ها بود. در اين هنگام معارف‌دوستان، خيرين، و اعضاي انجمن‌هاي مشروطه‌خواه ‌‌محلات به تاسيس مدارس و انتشار روزنامه پرداختند. با تشديد اختلاف‌ها، مخالفان مشروطه نيز در محلات دوه‌چي، سرخاب، و ششكلان براي مقابله با فعاليت‌هاي ‌‌مشروطه‌خواهان روزنامه منتشر كردند و انجمن تشكيل دادند. در اين مقاله، با روش تحليلي و توصيفي فعاليت دو گروه در محلات مشروطه‌خواه شامل اعضاي انجمن‌هاي فرعي و اهالي غير عضو انجمن هر محله در زمينه‌هاي ‌‌سياسي و فرهنگي و نظامي بررسي مي‌شود تا نقش اين دو گروه در هر محله در دفاع از مشروطيت مشخص شود. در كنار آن، به فعاليت‌هاي ‌‌سياسي، نظامي، و فرهنگي مخالفان مشروطيت در محلات تبريز براي مقابله با مشروطه‌خواهان و تلاش براي متوقف‌ساختن نهضت مشروطيت اشاره خواهد شد تا نقش ارزنده اهالي محلات مشروطه‌خواه در جلوگيري از سقوط نهضت مشروطيت نشان داده شود.