كاربرد مدل اعتقاد بهداشتي در پيش‌گيري از پوكي استخوان در رابطين بهداشت مراكز بهداشتي- ‌درماني شهر خرم‌آباد

Application of Health Belief Model in Prevention of Osteoporosis in Volunteers of Khorramabad City Health Centers, Iran

مقدمه: استيوپروز شايع‌ترين بيماري متابوليك استخوان است كه با ايجاد اختلال ساختاري در استخوان، زمينه را براي بروز شكستگي استخوان مستعد مي‌سازد. اين مطالعه به منظور بررسي تاثير مدل اعتقاد بهداشتي در پيش‌گيري از استيوپروز در رابطين بهداشت شهرستان خرم‌آباد در سال 90-1389 انجام گرديد. روش‌ها: مطالعه حاضر نيمه تجربي از نوع قبل و بعد بود كه بر روي 100 رابط بهداشتي كه به صورت تصادفي به دو گروه 50 نفره آزمون و شاهد تقسيم شده بودند، انجام گرفت. سپس در طي سه مرحله (قبل از مداخله، بلافاصله بعد از مداخله و سه ماه بعد ار مداخله) مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 18SPSS و توسط آزمون Repeated measurement صورت گرفت. يافته‌ها: قبل از مداخله تفاوت معني‌داري بين ميانگين نمرات سازه‌هاي مختلف اين مدل در دو گروه مشاهده نشد. اما بعد از مداخله در گروه آزمون ميانگين نمره‌ آگاهي و سازه‌هاي مختلف مدل (حساسيت درك شده، شدت درك شده، منافع درك شده و موانع درك شده) به طرز معني‌داري افزايش پيدا كرد (05/0 > P). اما در بخش عملكرد، مصرف كلسيم در هر دو گروه آزمون و شاهد كاهش يافت. نتيجه‌گيري: مدل اعتقاد بهداشتي با آن كه براي طرح‌ريزي برنامه‌هايي جهت پيش‌گيري از بيماري و سوانح مفيد مي‌باشد، ليكن به طور ايده‌آل براي ارتقاي رفتارها به ويژه تغيير رفتار طولاني مدت و رفتارهايي كه به عوامل اقتصادي و اجتماعي وابسته‌اند مناسب به نظر نمي‌رسد.

Background: Osteoporosis is a common metabolic bone disease that causes bone fracture. This study was performed to determine the effect of Health Belief Model in osteoporosis prevention in volunteers of Khorramabad in 2011. Methods: This quasi-experimental before and after study was conducted among the hundred volunteers, which were stratified randomly into two fifty-member groups of case and control. Then, through three stages (before intervention, immediately after intervention, and three month after intervention) these groups were evaluated. Analyzing the data was performed by SPSS software using repeated measurement test. Findings: No significant differences between the mean scores of the various structures of this model were observed among the two groups before the intervention. The mean scores of the awareness and various structures of the model (perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefits, and perceived barriers) were increased significantly in the case group after intervention (P < 0.05). In performance, the calcium consumption was decreased in both the case and control groups. Conclusion: Although HBM is effective for planning programs to prevent disease or accidents, it seems it is not suitable for the promotion of behaviors, particularly long-term behavioral change and behaviors that depend on economic and social factors.