بررسي رفتارهاي پيش‌گيري كننده از اعتياد و سو مصرف مواد مخدر مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي در دانش‌آموزان دبيرستان‌هاي پسرانه منطقه بروجن

Evaluation of Preventive Behaviors of Addiction Based on Health Belief Model (HBM) among Male High School Students in Boroujen, Iran

مقدمه: اعتياد به مواد مخدر به عنوان يكي از مشكلات بهداشتي، درماني و اجتماعي قرن حاضر شناخته شده است. مطالعات اخير نشان داده است كه جوانان در برابر مصرف مواد مخدر مقاومت كمي دارند، ولي درباره خطرات ناشي از مصرف مواد، قابليت درك و پذيرش بالايي دارند. اين تحقيق با هدف تعيين رفتارهاي پيش‌گيري كننده از اعتياد به مواد مخدر بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي در بين دانش‌آموزان انجام شده است. روش‌ها: اين بررسي يك مطالعه توصيفي- تحليلي بود كه در بين 224 نفر از دانش‌آموزان مقطع دبيرستان در چهار دبيرستان پسرانه منطقه بروجن انجام گرديد. روش نمونه‌گيري در اين مطالعه، چند مرحله‌اي تصادفي بود. در اين مطالعه توصيفي از متغيرهاي دموگرافيك و متغيرهاي مبتني بر سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي (منافع درك شده، شدت درك شده، حساسيت درك شده، موانع درك شده، خود كارامدي و راهنما براي عمل) در جهت عملكردهاي پيش‌گيري كننده از اعتياد و سو مصرف مواد مخدر استفاده گرديد. داده‌هاي جمع‌آوري شده توسط نرم‌افزار 18SPSS و آزمون‌هاي توصيفي و استنباطي تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: بين نمره كسب شده از سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي و رفتارهاي پيش‌گيري كننده از سو مصرف مواد مخدر در دانش‌آموزان همبستگي معني‌داري وجود داشت. همچنين بين تحصيلات پدر دانش‌آموزان و نمره آگاهي به دست آمده توسط ايشان از عوامل مرتبط با پيش‌گيري از سو مصرف مواد اعتيادآور (001/0 = P) و ميان نحوه بيان مشكلات ايشان و رفتارهاي پيش‌گيري كننده از سو مصرف مواد مخدر، رابطه معني‌داري (002/0 = P) وجود داشته است. نتيجه‌گيري:. يافته‌هاي اين تحقيق همانند مطالعات مشابه ديگر نشان داد كه آگاهي از عوامل مرتبط با پيش‌گيري از اعتياد و نمره كسب شده از سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي در دانش‌آموزان مي‌تواند به طور معني‌داري بر عملكردهاي پيش‌گيري كننده آن‌ها تاثير بگذارد.

Background: Drug addiction is known as a health, therapeutic, and social problem of the recent century. Recent studies have shown that young people have little resistance against drugs, but they have the ability to understand and accept the risk of using drugs. This study has been done among students to determine the preventive behaviors of drug addiction based on the health belief model. Methods: This study is a descriptive-analytical study, which was performed among 224 male students in four high schools in the Boroujen region. In this study sampling was performed randomly in several stages and it used demographic variables based on the health belief model parts (perceived benefits, perceived severity, perceived susceptibility, perceived barriers, self-efficacy and cues to action) toward preventive functions of addiction and drug abuse. The collected data was analyzed by SPSS software 18 and descriptive and inferential test. Findings: The findings of this study showed that, there is a significant correlation between the obtained scores of health belief model parts and preventive behaviors of addiction and drug abuse. Moreover, there is a significant correlation between the factors of students, their fathers’ education and their knowledge (P = 0.001). There is also a significant correlation between the factors of how to express their problems and preventive behaviors of drug abuse (P = 0.002). Conclusion: The findings of this study, like other similar studies showed that awareness of factors related to prevention of addiction and scores of the health belief model constructs in the students can significantly affect their preventive actions