بررسي ميزان تاثير آموزش مبتني بر الگوي فرانظري بر فعاليت جسماني در دانشجويان

Effects of Education Based on Transtheoretical Model on Physical Activity of College Students

مقدمه: مداخلات آموزشي جهت ارتقاي فعاليت جسماني دانشجويان از اولويت‌هاي بهداشتي است. يكي از رويكردهاي نظري براي ارتقا و نگهداشت فعاليت جسماني، الگوي فرانظري (Trans-theoretical model) است. اين پژوهش با هدف تعيين ميزان تاثير الگوي آموزشي فرانظري بر فعاليت جسماني دانشجويان در سال 1390 اجرا شد. روش‌ها: اين پژوهش يك مطالعه نيمه تجربي است كه با مشاركت 200 دانشجو (در دو گروه مداخله و شاهد) انجام شد. ابزار جمع‌آوري داده‌ها پرسش‌نامه‌اي چهار قسمتي مشتمل بر اطلاعات فردي‏، پرسش‌نامه مراحل تغيير فعاليت جسماني (SECQ يا Stages of Exercise Change Questionnaire)، مقياس سنجش خودكارامدي و مقياس سنجش موازنه تصميم‌گيري بود. مداخله آموزشي مبتني بر الگوي فرانظري با روش‌هاي بحث گروهي و سخنراني اجرا شد. بسته آموزشي شامل پمفلت، پوستر و فيلم بود. 8 هفته پس از اجراي آخرين جلسه آموزشي، داده‌هاي پس آزمون جمع‌آوري شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 19SPSS و با شاخص‌هاي مركزي و آزمون‌هاي McNemar و Paired t با سطح اطمينان 95 درصد تجزيه وتحليل شد. يافته‌ها: پيش از مداخله هيچ‌گونه اختلاف معني‌داري بين شغل، وضعيت تاهل، ميانگين سن افراد و مراحل تغيير فعاليت جسماني در دو گروه آزمون و شاهد وجود نداشت (05/0 < P). در گروه آزمون مراحل فعاليت جسماني به سمت مراحل فعال پيش رفت (001/0 > P)؛ اما در گروه شاهد مراحل فعاليت جسماني تغيير معني‌داري نداشت. نمره موازنه تصميم‌گيري، خودكارامدي و ميزان فعاليت جسماني در گروه آزمون بر اثر آموزش افزايش معني‌داري داشت (001/0 > P). نتيجه‌گيري: نتايج به دست آمده نشان داد كه اجراي مداخلات آموزشي مبتني بر الگوي فرانظري يكي از راهكارهاي موثر در جهت ارتقاي فعاليت جسماني در دانشجويان است.

Background: Educational interventions to promote physical activity are one of the health priorities. A theoretical approach to promote and maintain physical activity is the transtheoretical model (TTM). This research was conducted to determine the effects of this model on studentsʹ physical activity habits in 2011. Methods: This quasi-experimental study was conducted on 200 students in two groups of intervention and control. Data collection instrument was a questionnaire including personal information, Stages of Exercise Change Questionnaire (SECQ), Self-Efficacy Scale (SES), and Decisional Balance Scale (DBS). Educational intervention was carried out with TTM-based group discussions and lectures. The education package included pamphlets, posters, and films. Eight weeks after the last educational session, posttest data was collected. Comparisons between pretest and posttest data were made using the measure of central value, McNemar test, and paired t- test with 95% confidence intervals. Findings: Before the intervention, there were no statistically significant differences between the two groups in terms of marital status, mean age, and SECQ scores. After the intervention, SECQ scores of the intervention group progressed toward the active stage (P < 0.001) while no such statistical difference was detected in the control group. In addition, the intervention significantly increased the scores of DBS and SES and also the amount of physical activity. Conclusion: It can be concluded that implementing educational interventions based on TTM is an effective strategy for promoting physical activity in college student.