اثر دور آبياري و زمان‎هاي مختلف برداشت بر صفات آگرومورفولوژيك گياه دارويي آنيسون (Pimpinella anisum L.)

Effect of irrigation interval and harvesting time on agro -morphological traits of anise (Pimpinella anisum L.)

به منظور بررسي تاثير دور آبياري و زمان برداشت بر صفات اگرومورفولوژيك آنيسون (Pimpinella anisum L.) آزمايشي در سال 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زنجان به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا گرديد. فواصل آبياري در سه سطح شامل 7، 12 و 17 روز در كرت‎هاي اصلي و زمان برداشت در سه سطح شامل برداشت در مرحله خميري نرم (مومي شدن)، خميري سفت و رسيدگي كامل در كرت‎هاي فرعي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل از آزمايش نشان داد كه اثر فواصل آبياري بر اكثر صفات مورد بررسي شامل تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چترك شاخه اصلي، تعداد دانه در چترك شاخه فرعي، تعداد شاخه فرعي در بوته، تعداد چترك در چتر شاخه اصلي، ارتفاع بوته، زيست توده و عملكرد دانه آنيسون معني‎دار بود. با افزايش فاصله آبياري از 7 روز به 17 روز اكثر صفات مورد بررسي به طور معني‎دار كاهش يافتند، به طوري‎كه بيشترين عملكرد دانه (07/636 كيلوگرم در هكتار) و زيست توده (89/1845 كيلوگرم در هكتار) آنيسون از فاصله آبياري 7 روز و كمترين ميزان صفت مذكور از فاصله آبياري 17 روز بدست آمد. زمان برداشت نيز اثر معني‎داري فقط بر صفات تعداد دانه در چترك شاخه فرعي، عملكرد دانه و زيست توده داشت. با تاخير در برداشت از مرحله خميري سفت تا رسيدگي كامل، تعداد دانه در چترك شاخه فرعي، عملكرد دانه و زيست توده بطور معني‎داري كاهش يافتند، به طوري كه بيشترين عملكرد دانه (15/474 كيلوگرم در هكتار) و زيست توده (33/1474 كيلوگرم در هكتار) آنيسون از برداشت در مرحله خميري سفت و كمترين ميزان صفات مذكور از برداشت در مرحله خميري نرم حاصل شد. در مجموع براي توليد عملكرد قابل قبول در آنيسون، فاصله آبياري 7 روز و برداشت در مرحله خميري سفت به عنوان بهترين تركيب تيماري براي شرايط آب و هوايي زنجان پيشنهاد مي‎شود. واژه‎هاي كليدي: آنيسون، فواصل آبياري، زمان برداشت، صفات مورفولوژيك.

In order to investigate the effect of irrigation interval and harvesting time on agro-morphological traits of anise (Pimpinella anisum L.) a field experiment was conducted at College of Agriculture, University of Zanjan in the spring of 2011. The experiment was conducted as split plot based on a randomized complete block design with three replications. Main Factor was irrigation interval at three levels including every 7, 12 and 17 days irrigation and three harvesting times including harvesting at soft dough (waxy), hard dough and full maturity stages were assigned to the sub plots. The results indicated that the effect of irrigation intervals on majority of measured traits including number of umbrella in plant, number of seeds in main branch umbellet, number of seeds in sub branch umbellet, number of sub - branches in plant, number of umbellets in main branch umbrella, plant height, grain yield and biomass was significant. Majority of measured traits significantly decreased with increment in irrigation interval from 7 to 17 days. So, the highest biomass (1845.89 kg.ha-1) and grain yield (636.07 kg.ha-1) were obtained in 7 days irrigation interval and the lowest amount of the mentioned traits was observed in 17 days irrigation interval. Harvesting time had significant effect on some of traits including number of seeds in sub -branch umbellet, biomass and grain yield. With delay in harvesting time from hard dough to full maturity stage, number of seeds in sub --branch umbellet, biomass and grain yield decreased, significantly. So, the highest biomass (1474.33 kg.ha-1) and grain yield (474.15 kg.ha-1) were obtained in hard dough stage and the lowest amount of the mentioned traits were obtained in soft dough stage. Keywords: anise, irrigation intervals, harvesting time, morphological traits.