مقايسه روش هاي زمين آمار در برآورد تبخير و تعرق پتانسيل (مطالعه موردي:حوزه آبخيز درياچه نمك)

Comparison of different geostatistical methods for estimating Evapotranspiration in salt lake watershed

با توجه به اهميت تبخير و تعرق پتانسيل منطقه اي در مطالعات آب و كارآمد بودن روش هاي زمين آمار براي تجزيه و تحليل اين داده ها، تحقيق حاضر انجام گرديد. بدين منظور با بررسي كليه ايستگاه هاي موجود در حوزه آبخيز درياچه نمك 37 ايستگاه تبخير سنجي كه داراي طول آماري بيش از پانزده سال بوده و پراكنش مناسبي در منطقه داشتند انتخاب گرديدند. سپس با استفاده از نرم افزار زمين آماري +GS با سه روش كريجينگ معمولي، كوكريجينگ و روش ميانگين متحرك به صورت عكس فاصله با توان هاي 1 تا 3 و خطي با توان هاي 1 تا 3 داده هاي تبخير و تعرق ماهانه و سالانه تجزيه و تحليل شد. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه به جز روش ميانگين متحرك به صورت خطي كه داراي دقت كم و انحراف بالا مي باشد بقيه روش ها داراي دقت و انحراف يكسان و نزديك به هم مي باشند و در مقايسه دقيق بين روش ها، مناسب ترين روش براي ماه هاي مهر و شهريور روش كوكريجينگ و در ماه خرداد روش ميانگين متحرك وزني به صورت عكس فاصله با توان دو و در بقيه ماه ها (آبان، ارديبهشت، تير و مرداد) و سالانه روش كريجينگ تشخيص داده شد. در رابطه با مناسب ترين مدل وريوگرام، مدل كروي و نمايي براي تحليل داده هاي ماهانه و خطي براي تحليل داده هاي سالانه مناسب بوده و به منظور طراحي شبكه ايستگاه هاي هواشناسي در منطقه مورد مطالعه فاصله كمتر از 40 كيلومتر بين ايستگاه ها پيشنهاد مي گردد.

Regarding the value of potential evapotranspiration as an important factor in water resources studies and suitability techniques of geostatistical methods, the present study has been investigated. For this purpose, all stations existed in the Salt Lake watershed were considered, and 37 stations with data collection period longer than 15 years and suitable spatial distribution were selected for the analysis. Three methods of ordinary kriging, cokriging and moving average using inverse and linear distance with powers of 1 to 3 were then applied for analyzing annual and monthly evapotranspiration data by using GS+ geostatistical software. The results showed that all methods except moving average through linear application perform equally well owing to low mean absolute error and mean bias. The precise comparison of results also showed that the cokriging and weighing moving average through inverse distance with power of 2 are the best methods for the analysis of data belong to September and October, and June, respectively, while the kriging method is the best performed model for other months and annual evapotranspiration data. According to the results obtained through analysis of variogram model, spherical and exponential, and linear models are supposed as the best models for monthly and annual data analysis, respectively. The results of the analysis also showed that the optimal distance between meteorological stations is some 40 km in the study area.