وساطت خليفه الهي در رسيدن فيض به عالم از ديدگاه شريعت و عرفان اسلامي

Divine Vicegerent as a Medium of Transmitting Divine Grace to Universe in Islam and Islamic Mysticism

يكي از مسايل مهم در بحث خلافت الهي انسان كامل، جايگاه ويژه خليفهْْ‌الله در عالم هستي است. خليفه الهي به عنوان واسطه‌اي بين حضرت حق و عالم مطرح است كه فيض الهي را از مستخلف‌عنه (خداوند متعال) دريافت كرده و به مستخلف‌عليه (عالم) مي‌رساند. بر اين اساس از شيون اصلي خليفهْْ‌الله، وساطت او در رساندن فيض به عالم است. اين بحث افزون بر اينكه در آموزه‌هاي ديني، به‌ويژه در روايات ايمه اطهار(ع) مطرح شده است، در متون عرفاني به عنوان يكي از مباحث كليدي مورد دقت و بررسي قرار گرفته است. در اين مقاله پس از بيان آيات و روايات مربوطه، به تحليل و بررسي ديدگاه برگرفته از متون ديني مي‌پردازيم؛ سپس با تبيين ديدگاه عرفان اسلامي در زمينه وساطت خليفه الهي در رسيدن فيض به ماسوي‌الله، ميزان مطابقت آن را با متون ديني بررسي مي‌كنيم.

The peculiar status of divine vicegerent in the universe is an important issue in discussions about the divine vicegerency of the Perfect Man. The divine vicegerent acts as a mediator between God and the universe, who receives divine grace from God and conveys it to the universe. Thus, it is one of the duties or functions of the Godʹs vicegerent to serve as a medium for conveying divine grace to the world. Islamic doctrines, especially the traditions by the Infallibles, have touched this issue. In addition, mystical texts have also scrutinized it as a key issue. Having related relevant verses and traditions, the author deals with a theory that is derived from religious texts. He goes on to explain what Muslim mystics think of the mediation of Godʹs vicegerent in conveying divine grace to the universe, trying to show that how this theory is in agreement with religious texts.