بررسي اجراي عمليات پرورشي تنك كردن در توده‌هاي دست‌كاشت پلت (مطالعه موردي: جنگلهاي چوب و كاغذ مازندران)

Effect of thinning operations on maple (Acer velutinum) plantations (Case study: Mazandaran Wood and Paper Companyʹʹs Forest Management Project)

پلت يكي از گونه هاي بومي ايران است كه در اغلب جنگل‌كاريها به صورت تك‌كشتي و يا آميخته با ديگر گونه ها كشت مي شود. انجام عمليات پرورشي در چنين توده‌هايي موجب تقويت توليد و اصلاح كمي و كيفي توده در حيات طولاني جنگل مي‌گردد. در همين راستا اين تحقيق روي دو توده پلت واقع در طرح جنگل‌داري برنجستانك (قطعه دخالت نشده) و چايباغ (قطعه دخالت شده) در محدوده طرحهاي جنگلداري چوب و كاغذ مازندران كه در سال 1370 جنگل‌كاري شده بودند، انجام شد. با استفاده از روش آماربرداري تصادفي سيستماتيك با قطعه هاي نمونه دايره اي شكل يك آري، تعداد 39 و 33 پلات به‌ترتيب در قطعه هاي دخالت شده و دخالت‌ نشده انتخاب و در طبيعت پياده شدند. سپس در هر پلات مشخصه هاي كمي و كيفي قطر، ارتفاع، تعداد، كيفيت تنه و وضعيت تاج درختان در دو توده برداشت و در فرم هاي مربوطه ثبت گرديد. نتايج نشان مي دهد كه متوسط قطر درختان در توده دخالت شده و دخالت نشده به‌ترتيب 98/19 و 84/13 سانتي متر و ميانگين ارتفاع نيز به‌ترتيب 32/18 و 46/17 متر بوده است. ميانگين سطح مقطع در توده دخالت شده 74/30 مترمربع در هكتار و در توده شاهد 7/15 مترمربع در هكتار محاسبه شد. نتايج حاصل از انجام آزمون آماري T نشان مي دهد كه بين ميزان رويش قطري، حجمي، ارتفاعي، سطح مقطع و ضريب قدكشيدگي بين دو توده در سطح 99 درصد اختلاف معني داري وجود دارد. به‌لحاظ كيفي نيز توده دخالت شده از پايداري و وضعيت بهتري نسبت به توده دخالت نشده برخوردار بود. انجام آزمون مربع كاي در مورد متغيرهاي كيفي (كيفيت تنه و تقارن تاج) نيز نشان مي دهد كه در دو توده در سطح يك درصد اختلاف معني داري وجود دارد. ازاين‌رو، با توجه به نتايج بدست‌آمده و به‌دليل صرفه‌جويي در زمان و هزينه‌هاي بالاي عمليات جنگل‌كاري و ارتقا ارزش افزوده محصولات با توليد چوب‌هاي مرغوب و بدون عيوب فيزيكي، با تاكيد بر پايداري درازمدت توده ها، مي توان اجراي عمليات پرورشي به‌موقع و با شدت مناسب را به طراحان و مجريان طرحهاي جنگل‌داري پيشنهاد كرد.

Maple (A. velutinum) is a native species in Iran, used mostly in monoculture or mixed forest plantations. Silvicultural operations in such stands, particularly thinning might strengthen their wood production and improve their quantitative and qualitative characteristics. For this reason, two maple stands were selected which were planted during 1991 by Mazandaran Wood and Paper Company at Sari area of Caspian Forests. One of the stands (Berenjestanak District) was thinned and the other one (Chaibagh District) was unthinned (control). The systematic and random sampling method with circular plots (100m2) was implemented and 39 and 33 plots were allocated in the thinned and control stands, respectively. The measured characteristics of the species consisted of stem diameter, total height, density, stem quality, crown diameter and form factor. Results showed that there were significant differences between the two stands in respect to the measured characteristics (? < 0.01). The average stem diameter, total height and basal area in the thinned and control stands were 19. 98 cm., 13.84 cm, 18.32 m., 17.46 m., 30.74 m2 and 15.7 m2, respectively. Overall, on time thinning operations at appropriate intensive levels are suggested for forest experts in order to reduce high plantation costs and increase wood production quality and productivity.