مدل‌سازي تغييرات گستره جنگل و بررسي عوامل موثر بر آن با استفاده از مدل رگرسيون لجستيك در محيط GIS (بررسي موردي: حوضه‌هاي آبخيز واز و لاويج)

Modeling forest extent change and its influencing factors, using logistic regression model in GIS environment, (case study: Vaz and Lavij basins)

تخريب گستره جنگل و تبديل آن به عرصه‌هاي مرتعي، كشاورزي، شهري و روستايي، هر ساله در سطح وسيعي انجام مي‌شود كه خسارتهاي فرواني به منابع طبيعي وارد مي كند. در پژوهش حاضر، با استفاده از مدل رگرسيون لجستيك، به شناسايي عوامل موثر در تخريب گستره جنگلي و پهنه بندي احتمال وقوع اين تخريب در حوضه هاي آبخيز واز و لاويج پرداخته شد. آشكارسازي تغييرات كاربري اراضي طي دوره زماني 1367 تا 1385 با استفاده از تصاوير ماهواره اي لندست نشان داد كه مساحت اراضي جنگلي دو حوضه از 97/81 درصد در سال 1367 به 43/77 درصد در سال 1385 كاهش يافته است. در ادامه، لايه هاي فاصله از روستا، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و شيب به‌عنوان متغير مستقل و لايه تغيير كاربري اراضي (تخريب گستره جنگلي) به‌عنوان متغير وابسته، در مدل وارد شدند. اجراي مدل رگرسيون لجستيك در دو حالت متغيرهاي مستقل گسسته و متغيرهاي مستقل پيوسته انجام شد. ضرايب بدست‌آمده از اجراي مدل در حالت گسسته، نشان دهنده احتمال وقوع بيشتر تخريب گستره جنگلي در فاصله 0 تا 100 متري از روستا مي باشد. اجراي مدل در حالت پيوسته نيز، ارتباط منفي متغير وابسته را با متغيرهاي مستقل نشان مي دهد. در نهايت، برمبناي ضريب‌هاي بدست‌آمده، نقشه پهنه‌بندي احتمال تخريب گستره جنگلي در حوضه هاي مورد بررسي در پنج رده احتمال تخريب بسيار بالا، بالا، متوسط، پايين و بسيار پايين تهيه شد. با توجه به نتايج اجراي مدل در حالت گسسته، 06/11 درصد از مجموع مساحت دو حوضه در رده با احتمال تخريب بسيار بالا قرار مي گيرد.

Forests degradation and their convert to pasture, agriculture and urban or rural land use, occurs annually at high extent, in which make high damages to natural resources. In the current research, the logistic regression model was applied to identify effective factors of forest degradation and zoning possible forest degradation at Vaz and Lavij basins. Landsat Satellite images were used to identify land use variation within 1998 to 2006. Results showed that forest area was reduced from 81.97% in 1998 to 77.43% in 2006. Distance from village, river and road and also slope gradient were considered as independent variables, whereas land use change (forest degradation) was considered as dependent variable in the model. The logistic regression model was applied at two cases: classified and standardized variables. The obtained coefficient from the applied model at classified case indicated that forest degradation is more likely to happen at 0-100 m. distance from village, whereas the obtained coefficient from the applied model at the standardized case, indicated that there was negative relationship between the independent and dependent variables. Overall, zoning map of possible forest degradation at the studied area was developed at five levels: severe, high, moderate, low and very low, based on the calculated coefficients. According to the results achieved from modeling at classified case, 11.06 % of the studied area has potential for sever forest degradation.