«من عرف نفسه فقد عرف ربه» بررسي و تحليل حديث تلازم معرفت نفس و معرفت رب از ديدگاه عالمان شيعه

“Man ‘arafa nafsa faqad ‘arafa Rabba” An Examination and Analysis of the Hadith on the Correlation of Knowing Oneself and Knowledge of God from the Viewpoint of the Shi‘a Scholars

با توجه به اهميت خداشناسي و شناخت بهترين راه‌هاي آن در فرهنگ اسلامي در اين مقاله روش معرفت نفس بر اساس حديث «من عرف نفسه فقد عرف ربه» از نگاه عالمان شيعه بررسي شده است و تلاش شده تا به روش تحليلي اجزاي حديث شريف بازشناسي شده و قرايت‌هاي مختلف تجربي، فلسفي، عرفاني و قرآني آن بررسي شود، اين نتيجه حاصل آمد كه هر يك از قرايت‌هاي مذكور از حديث، ما را به خدا مي‌رساند اما ارزش معرفتي آن‌ها متفاوت است به گونه‌اي كه معرفت قرآني برترين معرفت‌ها و شناخت تجربي در مرتبه آخر قرار مي‌گيرد.

Given the importance of theology and best ways of knowing it in the Islamic culture, this article is intended to examine the method of self-knowledge according to the hadith, man ‘arafa nafsa faqad ‘arafa Rabba (he who knows himself knows his Lord) from the viewpoint of the Shi‘a scholars and try to recognize the components of this noble hadith by way of analysis and examine its different experimental, philosophical, mystical, and Qur’anic readings (qara’ats). It is concluded that any of the above-mentioned readings of the hadith would cause us to reach God but its Gnostic value is different, in a way that the Qur’anic gnosis is the most sublime gnosis and the experimental cognition stands lowest in rank.