كليدواژه :
حركت جوهري , دليل ادراك , علم الهي , مُثُل افلاطون , ملاصدرا
چكيده فارسي :
منشا دوگانگي جهان خلقت از نگاه افلاطون بر اين مبناست كه وي جهان را به دو جهان معقولات (مُثُل، كليات) و جهان محسوسات (تصوير مُثُل، جزييات) طبقه‌بندي مي‌كند و از همين رو با طرح نظريه مُثُل و بيان اين كه مُثُل، حقايق موجودات عالم محسوس و منشا عالم مادي است، درصدد يافتن توجيهي براي ايده‌آل‌هاي فلسفي و اخلاقي خود است.
مُثُل نوري افلاطوني از حيث حقيقت وجود خود، متباين از حقيقت حق نيست اما قايم به ذات او بوده (قيام صدوري) و در واقع از لوازم ذات و صفات الهي است.
تعابير و استدلال‌هاي مختلف ملاصدرا درباره مُثُل، نوع رابطه مُثُل با ذات و صفات الهي را بيان مي‌كند. اگر چه اعيان ثابته با مُثُل عقليه افلاطون شباهت‌هايي دارند تفاوت‌هاي مهمي نيز دارند.
كليت نظريه مُثُل مورد قبول فلاسفه اسلامي است، ولي ملاصدرا معتقد است هيچ يك از فلاسفه اسلامي آن گونه كه شايسته است نتوانسته نظريه مُثُل را درك كند. وي بر مبناي اصول فلسفي خود و با استمداد از براهيني همچون دليل ادراك و حركت جوهري، َسعي در اثبات تلقي خود از اين نظريه مي‌كند.
نگارنده در اين مقاله مي‌كوشد با بررسي تاويل‌هاي فلاسفه اسلامي از نظريه مُثُل و بيان دلايل ملاصدرا در اثبات اين نظريه، رابطه نظريه مُثُل با اعيان ثابته ملاصدرا را روشن سازد.
چكيده لاتين :
The origin of the duality of the world of creation from Plato’s point of view is based on the fact that he classifies the world into two categories: the world of senses (ideas = muthul, generalities = kulliyat) and the world of intelligibles (image of ideas, particulars). Thus, by bringing up the issue of ideas and stating that these ideas are the realities of the beings of the intelligible world and the origin of the material world, he seeks to find an explanation for his philosophical and moral ideals.
Plato’s luminous ideas, in terms of their reality of being, is not distinct from the reality of Haqq (Truth, God), but is persisting in
His essence (persistence by emergence) and is indeed one of the requirements of Divine essence and attributes.
Mulla Sadra’s different paraphrasing and arguments about ideas, explain the kind of the relation of ideas with Divine essence and attributes. Although immutable entities (al-a‘yan-i al-thabita) have many similarities to Plato’s intellectual ideas, they have significant discrepancies, as well.
The theory of muthul, in general, is accepted by the Muslim philosophers; Mulla Sadra, however, believes that none of the Muslim philosophers has been able to understand the theory of ideas. Based on his philosophical principles and with the help of such arguments as comprehension evidence and substantial motion, he tries to prove his impression of this theory.
In this article, the writer tries to clarify the relation between Plato’s theory of ideas and Mulla Sadra’s immutable entities through examining the Islamic philosophy’s interpretations of the theory of ideas and stating Mulla Sadra’s arguments in proving this theory.
