مباني روش‌شناختي قرآن در علوم تجربي و تاثير آن بر دانشمندان مسلمان

The methodological foundations of the

اين نوشتار بر آن است كه ميتوان روش ارايه شده در قرآن را براي تحقيق و پژوهش در برخي از علوم استخراج كرد. همچنين تلاش شده به برخي از مباني روش قرآن در پژوهشهاي علوم‌ تجربي پرداخته شود. ابتناي علوم‌ تجربي بر بينش توحيدي، تكامل تدريجي شناخت علمي بشر و به كارگيري روش استقرايي در كشف پديدهها كه شامل مشاهده، آزمايش و فرضيهسازي ميشود، از مباني مورد بررسي در اين نوشتار است. دانشمندان مسلمان نيز در قرون و دوران شكوفايي پيشرفت تمدن اسلامي از روش قرآن متاثر شدهاند و از روش مشاهده، آزمايش و فرضيهسازي استفاده كردهاند كه نتيجه آن رشد علمي برخي از علوم بود. در اين نوشتار علومي مانند ستارهشناسي، نورشناسي و شيمي مورد اشاره قرار گرفته كه دانشمندان مسلمان با تاثيرپذيري از روش قرآن به بالندگي روزافزون آن كمك كردند. كليد واژگان: قرآن، علم، علوم تجربي، روش.

The methodological foundations of the Quran in empirical sciences and its effects on the Muslim scholars Dr. Husain Khushdel Mufrad Assistant Professor and Faculty Member of Islamic Azad University- Branch of Kashan Abstract The writer of the research maintains that we can deduce a [scientific] method from the Quran and apply it in research of other sciences. He has tried to deal with some of the foundations of the Qur??nic method in research of the empirical sciences. The foundations he has studied in his paper are as follows: founding the empirical sciences on monotheist worldview, the gradual evolution of human’s scientific cognition and employment of inductive method in discovery of phenomena which includes observation, examination and forming hypotheses. The Muslim scholars were seriously overwhelmed by the Qur??nic method during the rise of Islamic civilization where they had applied the very methods of observation, examination and formation of hypotheses that resulted in growth of many sciences. The present writing touches the tremendous contributions Muslim scholars [being under the impression of the Qur??nic method] have had in the development of sciences such as astronomy, optics and chemistry. Keywords: the Quran, Science, Empirical Sciences, Method.