ارزيابي فني و اقتصادي تلفات واحد برش كمباين در مراحل مختلف رسيدگي با سه دماغه متداول كلزا

Technical and Economical Evaluations of Canola Harvesting Losses in Different Maturity Stages Using Three Different Combine Harverster Heads

كشت كلزا در ايران با شتاب بيشتري در حال افزايش است و اين محصول از ابتدا با مسايل و مشكلات خاصي مواجه بوده است. هرساله بخش قابل توجهي از روغن مورد نياز كشور از خارج تامين مي‌شود درحالي كه مقدار زيادي از اين محصول در مرحله برداشت، از دست مي‌رود كه با رعايت نكات فني و اضافه كردن پلاتفرم مناسب، مي‌توان اين شرايط را بهبود داد. اين پژوهش براي بررسي فني و اقتصادي تلفات برداشت كلزا در واحد برش كمباين به صورت اسپليت اسپليت پلات درقالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در منطقه مغان انجام شد. كرت اصلي درصد قهوه‌اي شدن دانه‌ها (60%، 70% و 80% ) كه نشان دهنده ميزان رسيدگي است، كرت فرعي سرعت پيشروي )5/1، 5/2 و km h-1 5/3) و كرت فرعي فرعي سه دماغه متداول كمباين براي كلزا (‌مكانيكي، هيدروليكي جويبار و هيدروليكي اتريشي (Biso)) بود. نتايج نشان داد تلفات واحد برش در نوع دماغه‌ها معني‌دار بوده و دماغه مكانيكي با 36‌/5‌% بيشترين و دماغه هيدروليكي جويبار و اتريشي به ترتيب با 28/4% و 13/4% كمترين ميزان ريزش دانه را داشته است و از نظر زمان برداشت تيمار 80% با 28/5% بيشترين ريزش دانه از واحد برش كمباين را داشته ولي تيمار 70% با در نظر گرفتن ساير شرايط، مناسب‌ترين زمان برداشت بود. همچنين نتايج نشان داد با افزايش سرعت پيشروي در هر مرحله، ميزان ريزش افزايش مي‌يابد. نتايج كلي ارزيابي اقتصادي نشان داد اضافه درآمد خالص استفاده از دماغه هيدروليكي جويبار نسبت به مكانيكي و هيدروليكي اتريشي به ترتيب 5/13 و 5/262 هزار ريال در هكتار بوده است. بنابراين از لحاظ فني و اقتصادي دماغه هيدروليكي جويبار نسبت به دو دماغه ديگر ارجحيت دارد.

Rapeseed cultivation in Iran is growing rapidly while this product has been facing specific problems. Every year a significant portion of edible oil is imported to the country from other countries. Despite this deficit, a great amount of canola is being lost every year. Therefore, in compliance with technical points, adding a suitable platform to the exisiting machineries may reduce the losses. A field study was conducted in Moghan Agricultural Research Centre to study the technical and economical characteristics of harvesting machineries and evaluate Canola harvesting losses in different maturity stages, using three different combine harvester heads. The experiments were conducted in a completely randomized split split plot design with four replications. The main plot included seed maturity stage at three levels: A) 60%, B) 70% and C) 80%, and the subplot was the harvester’s ground speed at three levels: A) 1.5, B) 2.5 and C) 3.5 km h-1. The sub-subplot was combine head type with three forms: A) Mechanical, B) Hydraulically Joybar and C) Hydraulically Bisoʹs Head. The results of ANOVA showed that maximum cutter bar losses occurred with Mechanical Head (5.36%) while the loss of Hydraulically Joybarʹs and Bisoʹs head were 4.28 and 4.13 %, respectively. The results also showed that the maximum cutter bar losses occurred when 80% of seeds were matured and adequate time for canola harvesting was 70% of seeds maturity. The results of analysing the effects of harvesting ground speeds showed that the maximum cutter bar losses occurred with the speed of 3.5 km h-1. Finally, the results showed that the minimum cutter bar loss was obtained with Hydraulically Joybarʹs head considering the benefit per cost ratio. The cost for Mechanical head and Hydraulically Bisoʹs head were 13500 and 262500 Rial ha-1, respectively.